Erçep'in 2004 yılında gündeme taşıdığı davayla ilgili kararını bugün açıklayan AİHM, davacının, askerliğini yapmadığı gerekçesiyle askeri mahkemeler önünde yargılanmış olmasını da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin adil yargılanma hakkıyla ilgili maddesine aykırı buldu. Ankara, dava kararı gereği Erçep'e 10 bin Euro manevi tazminat ve 5 bin Euro mahkeme masrafı ödeyecek.
1969 doğumlu Yunus Erçep 1982 yılındaki vaftizinin ardından Yehova şahidi olmuştu. Askerliğini yapmadığı gerekçesiyle 1998 yılından bu yana hakkında 25 dava açılan Erçep için bazı mahkemeler "akli dengesinin yerinde olup olmadığının anlaşılması amacıyla" psikiyatrik muayene kararı almış, ancak Erçep bu muayenelerin her birinden "sağlam" çıkmıştı. Erçep askerliğini yapmadığı gerekçesiyle çeşitli hapis cezalarına mahkum edilmişti.
BU CEZA DEMOKRATİK BİR TOPLUMDA GEREKSİZ
AİHM, davayla ilgili gerekçeli kararında, Türkiye'deki askeri hizmet sisteminin vicdani retçiler açısından ciddi sonuçlar doğurabilecek bir zorunluluk olduğuna ve bu sistemin toplum ile vicdani retçilerin çıkarları arasında adil bir denge oluşturmadığına vurguda bulundu. Yunus Erçep'e verilen cezaları "demokratik bir toplumda gereksiz" olarak niteleyen AİHM, sonuç olarak Ankara'nın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin din ve vicdan özgürlüğüyle ilgili 9'uncu maddesini ihlal ettiğine hükmetti. AİHM, Erçep'in askeri mahkemeler önünde yargılanmış olmasının ise Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin adil yargılanma hakkıyla ilgili 6'ıncı maddesine aykırı olduğu sonucuna vardı.
Ankara, dava için Strasbourg'a gönderdiği savunmada mahkemenin 90'lı yılların başlarındaki içtihatına dayanarak din ve vicdan özgürlüğünün vicdani ret konusunda uygulanamayacağı tezini işledi. Ancak AİHM, Ankara'nın bu tezini vicdanı ret hakkında son zamanlardaki yeni içtihadını örnek göstererek tamamen geri çevirdi. Ankara, davacının adil yargılanmadığı konusunda ise savunma yapmamayı tercih etti.
TÜRKİYE İKİNCİ KEZ MAHKUM
Erçep kararıyla Ankara AİHM önünde ikinci kez mahkum olmuş oldu. AİHM, vicdani ret konusunda Ankara hakkındaki ilk kararını 2006 yılında Osman Murat Ülke davasında açıklamış ve Ankara'nın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin kötü ve insanlık dışı muameleyle ilgili maddesini ihlal ettiği hükmünde bulunmuştu. O tarihte Osman Murat Ülke'nin din ve vicdan özgürlüğüyle ilgili tezine olumlu yanıt vermeyen AİHM, Ermenistan'a karşı açılan Bayatyan davasında bu yıl Temmuz ayında açıkladığı kararla birlikte bu içtihatını değiştirmiş ve vicdani retçilere alternatif hizmet tanınmamasını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin din ve vicdan özgürlüğüyle ilgili maddesine aykırı olarak nitelemişti.
ANKARA SAVUNMA YAPACAK
Ankara'nın gelecek ay Strasbourg'da yapılacak Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin AİHM kararları gündem maddeli toplantısında Osman Murat Ülke davası kararının uygulanmasıyla ilgili savunma sunması bekleniyor. Ankara, üyesi olduğu Avrupa Konseyi tarafından söz konusu davanın kararını uygulamadığı gerekçesiyle daha önce iki kez uyarılmıştı.
NTV