4+4+4’ün ilk mezunları Cumhuriyet’in 100. yılında

“Ba­şöğ­ret­me­n” un­van­lı eği­tim­ci Sa­kin Öne­r’­den çar­pı­cı ana­liz

Yar­dım­cı Doç. Dr. Sa­kin Öner, “Ye­ni sis­te­min ama­cı din­dar ne­sil ye­tiş­tir­mek. Bü­tün dü­zen­le­me­ler bu­na gö­re ya­pıl­dı. Bu sis­tem ilk li­se me­zun­la­rı­nı 2023’te ve­re­cek. Ül­ke­mi­ze ha­yır­lı ol­su­n” di­yor…

Sev­gi­li okur­la­rım,
Baş­ba­kan Er­do­ğa­n’­ın “Din­dar ve kin­dar ne­sil­ler ye­tiş­ti­re­ce­ğiz. İmam ha­tip okul­la­rı­nı eği­ti­min yıl­dı­zı ya­pa­ca­ğız!” de­me­sin­den son­ra hız ka­za­nan 4+4+4 pro­je­si, 17 Ey­lül 2012 ta­ri­hin­de ha­ya­ta ge­çi­yor.
Pro­je ilk me­zun­la­rı­nı 2023’te, ya­ni Cum­hu­ri­ye­tin 100. yı­lın­da ve­re­cek. Baş­ba­ka­nın ha­yal et­ti­ği din­dar ve kin­dar ilk ku­şak, o yıl dip­lo­ma­la­rı­nı ala­cak.
Beş ay­dır ha­zır­lık­la­rı de­vam eden 4+4+4 ko­nu­sun­da zi­hin­ler so­ru işa­ret­le­riy­le do­lu.
Sis­te­min ne­ler ge­ti­rip gö­tü­re­ce­ği­ni, ha­ya­tı­nı öğ­ren­ci­le­ri­ne ada­mış 40 yıl­lık eği­tim­ci, şa­ir-ya­zar Yard. Doç. Dr. Sa­kin Öner ile gö­rüş­tük.
Öner, ye­ni sis­tem­le il­gi­li ge­nel de­ğer­len­dir­me­de “E­ği­tim bir yap­bo­za dön­dü. 4+4+4’ün her 4’ün­de dert var. Çün­kü, sis­tem hiç­bir alt­ya­pı ha­zır­lan­ma­dan uy­gu­la­ma­ya so­ku­lu­yo­r” de­di.
Dr. Sa­kin Öne­r’­in ye­ni eği­tim sis­te­mi ile il­gi­li so­ru­la­rı­mı­za ver­di­ği ce­vap­la­rı ay­nen ak­ta­rı­yo­rum.

Uğur Dün­dar (UD): Sa­yın Öner, ön­ce ye­ni uy­gu­la­ma­ya ko­nu­lan eği­tim sis­te­mi­nin es­ki­ye gö­re ne gi­bi ye­ni­lik­ler ge­tir­di­ği­ni be­lir­tir mi­si­niz?
Sa­kin Öner (SÖ): Ye­ni sis­te­min es­ki sis­tem­le fark­la­rı­nı şöy­le özet­le­ye­bi­li­riz: Se­kiz yıl­lık ke­sin­ti­siz il­köğ­re­tim ka­de­me­len­di­ril­di, 4 yıl il­ko­kul, 4 yıl da or­ta­okul ol­du. Li­se öğ­re­ti­mi zo­run­lu eği­tim kap­sa­mı­na alı­na­rak, zo­run­lu eği­tim 12 yı­la çı­ka­rıl­dı. 28 Şu­ba­t‘­ta ka­pa­tı­lan imam-ha­tip li­se­le­ri­nin or­ta­okul­la­rı açıl­dı. Di­ğer or­ta­okul ve li­se­le­re Ku­ran-ı Ke­rim ve Pey­gam­be­ri­mi­zin Ha­ya­tı seç­me­li ders ola­rak ko­nul­du. Za­ten 5’in­ci sı­nıf­tan iti­ba­ren seç­me­li Arap­ça ders­le­ri 2011 yı­lı so­nun­da müf­re­da­ta alın­mış­tı.
UD: Sa­yın Öner, siz­ce ne­den eği­tim gi­bi ha­ya­ti bir ko­nu­da pi­lot uy­gu­la­ma ya­pıl­ma­dan 4+4+4 sis­te­mi­ne hız­la ge­çil­di?
SÖ: 28 Şu­bat 1997, -eği­tim da­hil- top­lum ha­ya­tı­mız­da na­sıl bir mi­lat­sa, 4+4+4 eği­tim sis­te­mi­nin ya­sa­laş­tı­ğı 30 Mart 2012 de eği­tim ha­ya­tı­mız­da ikin­ci bir mi­lat­tır. 28 Şu­bat­çı­lar, top­lu­mun ir­ti­ca­ya yö­nel­di­ği­ni ve Cum­hu­ri­ye­t’­in teh­li­ke­ye dü­şe­ce­ği­ni dü­şü­ne­rek, bu teh­li­ke­ye kar­şı ön­lem­ler al­ma­ya ça­lış­tı­lar. 30 Mart­çı­lar ise 90 yıl­lık Cum­hu­ri­yet eği­ti­mi­nin top­lu­mu ma­ne­vi de­ğer­ler­den uzak­laş­tır­dı­ğı­nı dü­şü­ne­rek bir “din­dar ne­sil ye­tiş­tir­me pro­je­si­” olan 4+4+4 eği­tim sis­te­mi­ni ka­bul et­ti­ler. 66 ay da­hil, bü­tün dü­zen­le­me­ler bu­na gö­re ya­pıl­dı. Bu sis­tem ilk li­se me­zun­la­rı­nı 2023-2024 eğitim-öğretim yı­lın­da ve­re­cek. Ül­ke­mi­ze ha­yır­lı ol­sun.
UD: Şim­di de 4+4+4 Sis­te­mi­nin kar­şı kar­şı­ya bu­lun­du­ğu bü­yük so­run­la­rı ele ala­lım. Ön­ce okul ön­ce­si eği­tim üze­rin­de du­ra­lım. Bu ye­ni sis­tem­de okul ön­ce­si eği­ti­me ge­rek­li önem ve­ril­di mi?
SÖ: Eği­tim­de ke­sin­lik­le ha­yır! En önem­li ka­de­me olan okul ön­ce­si eği­tim, bu sis­tem­de by-pass edil­miş­tir. Ço­cu­ğun be­den­sel, ruh­sal ve zi­hin­sel ge­li­şi­mi­nin oluş­tu­ğu ilk 72 ay­lık sü­re­de ve­ri­len bu eği­tim ka­de­me­si, 66 ay­lık ço­cuk­la­rın il­ko­ku­la yön­len­di­ril­me­siy­le bu­dan­mış­tır. Hal­bu­ki 2010’da ya­pı­lan Mil­li Eği­tim Şu­ra­sı­’n­da, okul ön­ce­si eği­ti­min de zo­run­lu eği­tim kap­sa­mı­na alın­ma­sı­na ka­rar ve­ril­miş­ti. Eğer bu ya­pıl­say­dı, bu­gün­kü tar­tış­ma­la­rın bü­yük kıs­mı ol­ma­ya­cak­tı. Doğ­ru­su on­ca ça­ba­ya ya­zık ol­du.
UD: Bu du­rum­da okul ön­ce­si öğ­ret­men­le­ri­nin du­ru­mu ne ola­cak?
SÖ: Ana­okul­la­rı ve ana sı­nıf­la­rı de­vam et­ti­ği için bu­ra­lar­da­ki mev­cut öğ­ret­men­ler gö­rev­le­ri­ni sür­dü­re­cek­ler. Fa­kat bu eği­tim ka­de­me­si­nin zo­run­lu eği­tim kap­sa­mı­na alın­ma­ma­sı, bir­çok üni­ver­si­te­de­ki Okul Ön­ce­si Öğ­ret­men­li­ği bö­lüm­le­rin­den me­zun ol­muş ve­ya ola­cak bin­ler­ce öğ­ret­men ada­yı­nın mağ­du­ri­ye­ti­ne yol aça­cak, bu ala­nı se­çe­cek olan­la­rı da cid­di şe­kil­de te­red­dü­te dü­şü­re­cek­tir. Uy­gu­la­ma, bu yö­nüy­le sos­yal so­run­la­ra ge­be­dir.
UD: Se­kiz yıl­lık il­köğ­re­tim okul­la­rı­nın “il­ko­ku­l” ve “or­ta­oku­l” ola­rak iki ka­de­me­li ha­le ge­ti­ril­me­si doğ­ru mu­dur?
SÖ: Se­kiz yıl­lık il­köğ­re­tim okul­la­rı­nın il­ko­kul ve or­ta­okul ola­rak ka­de­me­len­di­ril­me­si, pe­da­go­jik yön­den doğ­ru ol­muş­tur. Bu­ra­da amaç, ara­la­rın­da bü­yük yaş far­kı bu­lu­nan ço­cuk­la­rın, bir­bi­ri­ni olum­suz yön­de et­ki­le­me­me­si için fark­lı me­kan­lar­da oku­tul­ma­sı ol­ma­lıy­dı.
UD: Pe­ki bu­gün­kü uy­gu­la­ma­da bu amaç mı gö­ze­til­miş mi­dir?
SÖ: Yi­ne ha­yır! Eğer böy­le ol­say­dı, ön­ce­lik­le mev­cut okul­la­rın il­ko­kul ve or­ta­okul ola­rak ay­rıl­ma­sı ve ih­ti­ya­ca gö­re ye­ni okul­lar in­şa edil­me­si ge­re­kir­di. Fa­kat ma­ale­sef ge­liş­me­ler bu yön­de ol­ma­mış­tır. Ba­kan Ömer Din­çe­r’­in açık­la­ma­sı­na gö­re, Tür­ki­ye ge­ne­lin­de 1024 imam-ha­tip or­ta­oku­lu açı­lı­yor. Bun­la­rın 700’e ya­kı­nı mev­cut il­köğ­re­tim okul­la­rı­nın, ba­ğım­sız İmam-Ha­tip Or­ta­oku­lu­na dö­nüş­tü­rül­me­siy­le oluş­tu­rul­du. Ge­ri ka­lan il­köğ­re­tim okul­la­rı­nın bir kıs­mı iki­li öğ­re­ti­me dö­nüş­tü­rül­dü ve hem il­ko­kul, hem de or­ta­okul ya­pıl­dı. Ba­ğım­sız il­ko­kul ve or­ta­okul ola­rak be­lir­le­nen­le­rin sa­yı­sı ise çok az­dır. Bu du­rum­da bir­çok ve­li, ço­cu­ğu­nu evi­nin ya­kı­nın­da­ki okul­da de­ğil, evi­ne uzak bir semt­te­ki okul­da okut­mak zo­run­da ka­la­cak­tır.
UD: O za­man bir­çok ai­le ço­cu­ğu­nu ser­vis­le ta­şıt­mak zo­run­da kal­ma­ya­cak mı?
SÖ: Ta­bi­i, özel­lik­le dar ge­lir­li ai­le­le­rin büt­çe­si­ne bir de ser­vis üc­re­ti yü­kü ek­le­ne­cek. En kı­sa me­sa­fe­nin ser­vis üc­re­ti 150 li­ra. Bu sis­tem­de en çok öğ­ren­ci ta­şı­ma­cı­lı­ğı ya­pan ser­vis fir­ma­la­rı se­vi­ne­cek ve ka­zanç­lı çı­ka­cak.
UD: İl­ko­ku­la baş­la­ma ya­şı 66 aya in­di­ri­le­rek sis­te­me 500 bin ci­va­rın­da ye­ni öğ­ren­ci ka­tı­la­ca­ğı he­sap­la­nı­yor. Bu, il­ko­kul­lar­da sı­nıf mev­cut­la­rı­nın yük­sel­me­si­ne yol aç­ma­ya­cak mı?
SÖ: Sis­te­me 500 bin ye­ni öğ­ren­ci­nin ka­tıl­ma­sı de­mek, 40’ar ki­şi­lik 12 bin 500 ders­li­ğin, ya­ni 25’er ders­lik­li 500 ye­ni oku­lun ya­pıl­ma­sı de­mek­tir. Bu da im­kan­sız­dır. Bu ne­den­le şu an­da ba­zı il­ler­de sı­nıf mev­cut­la­rı 70-80’le­ri bul­muş­tur. Ba­tı ül­ke­le­rin­de sı­nıf mev­cut­la­rı 25-30 ci­va­rın­da iken, me­se­la İs­tan­bu­l’­da ide­al sı­nıf mev­cu­du, 50 ola­rak be­lir­len­miş­tir. Bir de sı­nıf­la­rın ço­ğu­nun 40-42 ki­şi­lik in­şa edil­di­ği dü­şü­nü­lür­se, te­mel bil­gi­le­rin ve dav­ra­nış­la­rın ka­zan­dı­rı­la­ca­ğı il­ko­kul­lar­da sağ­lık­lı bir eği­ti­min ya­pı­la­ma­ya­ca­ğı açık­tır. Eği­ti­min ka­li­te­si da­ha da dü­şe­cek­tir.

SA­KİN ÖNER KİM­DİR?
Yar­dım­cı Do­çent Dok­tor Sa­kin Öner, Mil­li Eği­tim ca­mi­ası­nın ya­kın­dan ta­nı­dı­ğı bir isim­dir. Dok­to­ra­sı­nı Türk Di­li ve Ede­bi­ya­tı üze­ri­ne ya­pan Öne­r’­in şi­ir, ede­bi­yat ve ders ki­tap­la­rı bu­lu­nu­yor. Sa­kin Öner, İs­tan­bul Mil­li Eği­tim Mü­dür Yar­dım­cı­lı­ğı gö­re­vin­den son­ra 1998 yı­lın­da, ge­nel is­tek üze­ri­ne ikin­ci kez Ve­fa Li­se­si Mü­dür­lü­ğü­’ne atan­dı. 1999 Mar­ma­ra Dep­re­mi­’n­de bü­yük ha­sar gö­ren ta­ri­hi okul bi­na­sı­nın ye­ni­den eği­ti­me ka­zan­dı­rıl­ma­sı, oku­lun ta­ma­men mo­der­ni­ze edi­le­rek tek­no­lo­jik im­kan­la­ra ka­vuş­tu­rul­ma­sın­da, unu­tul­maz bir rol oy­na­dı. Böy­le­ce dep­re­min en­ka­za dö­nüş­tür­dü­ğü Ve­fa Li­se­si­’ni, par­mak­la gös­te­ri­len ör­nek eği­tim ku­rum­la­rın­dan bi­ri ha­li­ne ge­tir­di. Ve­fa Li­se­si­’n­de top­lam 15 yıl mü­dür­lük yap­tık­tan son­ra atan­dı­ğı İs­tan­bul Er­kek Li­se­si Mü­dür­lü­ğü­’n­den, 2012 yı­lın­da emek­li ol­du. Bu ara­da 2005 yı­lın­da Mil­li Eği­tim Ba­kan­lı­ğı­’n­ca ilk de­fa uy­gu­la­ma­ya ko­nu­lan “Öğ­ret­men­lik Ka­ri­yer Ba­sa­mak­la­rı­” uy­gu­la­ma­sın­da, en yük­sek pua­nı ala­rak ken­di ala­nın­da bi­rin­ci ol­du ve “Ba­şöğ­ret­me­n” un­va­nı­nı ka­zan­dı.Yard. Doç.Dr. Sa­kin Öner ha­len Kav­ram Ders­ha­ne­le­ri Ge­nel Ko­or­di­na­tö­rü ola­rak ça­lış­ma­la­rı­nı sür­dü­rü­yor.


Sözcü