İsrail hükümetinin ileride Filistin devletinin başkenti olması öngörülen Doğu Kudüs’ün sınırları içindeki Gilo’da
1100 konutun yapımına onay vermesi, İsrail ile Almanya arasındaki ilişkilerde diplomatik krize yol açtı.
Haaretz gazetesine göre, bir İsrailli yetkili, "Bu adımın,
Filistinliler’in devlet olma başvurusunun BM Güvenlik Konseyi oylamasını engellemeye yardımcı olmak amacıyla son haftalarda İsrail’e büyük destek veren Merkel’i çok kızdırdığını" söyledi.
Netanyahu’nun talebi üzerine, Merkel’in Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’a Ortadoğu Dörtlüsü’nün müzakerelerin derhal yeniden başlatılması konusundaki girişimini kabul etmesi için büyük baskı yaptığını hatırlatan İsrailli yetkili, Almanya’nın şimdi tavrını yeniden gözden geçirip, BM Genel Kurulu’nda Filistin’e üye olmayan devlet statüsü verilmesini destekleyebileceğini ifade etti.
Merkel’in, Gilo inşaatı ile ilgili açıklamanın tarafların müzakere masasına dönmesi çabalarını tehlikeye attığı gerekçesiyle, özellikle açıklamanın zamanlaması açısından da çok öfkelendiği kaydedildi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Ulusal Güvenlik danışmanı Ya’akov Amidror’un iki hafta kadar önce Berlin’e gizli bir ziyarette bulunup, Alman mevkidaşı Christop Heusgen ve Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Emily Haber ile birer görüşme yaptığı da belirtilirken, bu görüşmelerin Filistinliler’in Güvenlik Konseyi’ne başvurusu ve Ortadoğu Dörtlüsü’nün, İsrail için de kabul edilebilir şekilde açıklamasının formülasyonu üzerinde yoğunlaştığı vurgulandı.
Aynı gün Netanyahu’nun Alman Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle ile Kudüs’te görüştüğü; Fransa Cumhurbaşkanı Nicholas Sarkozy’nin BM Güvenlik Konseyi’ndeki konuşmasında Filistin’e üye olmayan gözlemci devlet statüsü verilmesi önerisinde bulunduğunda, Netanyahu’nun danışmanlarının üst düzey Alman yetkililerden buna karşı çıkmasını istedikleri de ifade edildi.
BM Güvenlik Konseyi’nde Filistin tasarısını veto edeceğini açıklamasından dolayı ABD ile Filistinliler arasındaki gergin ilişkiler nedeniyle, Almanya’nın Filistinliler’i etkileyebilecek İsrail müttefikleri arasında hemen hemen tek ülke olması nedeniyle, İsrail’in müzakere masasına dönmesi için Filistinliler’e baskı yapmasını istediği ülkenin de Almanya olduğu hatırlatıldı.
Bu nedenle Merkel’in Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’a telefon edip, bir an önce müzakere masasına dönmesi talebinde bulunduğu da ifade edildi. Abbas, bu konuşmada Netanyahu’nun Almanlar veya Amerikalılar’a yerleşimlerde inşaat yasağını 3 ay uzatması konusunda garanti vermeyi kabul etmesini istemiş; bu sürede sınırlar ve güvenlikle ilgili görüşmelerin yapılabileceğini ifade etmişti.
Bu mesajın konuşmadan hemen kısa bir süre sonra Netanyahu’ya aktarıldığı ancak Netanyahu’nun karşılık vermediği de belirtildi.
Merkel-Abbas görüşmesinden bir gün sonra İsrail’in Gilo’daki inşaat projesini açıklamasıyla, Merkel ile Netanyahu arasında geçen Cuma günü yapılan telefon görüşmesinin çok gergin geçtiği de kaydedildi.
Netanyahu’nun Sözcüsü Liran Dan ise "Başbakan’ın (Netanyahu) Merkel’e ’Gilo’yu bir yerleşim olarak değil, Kudüs’ün bir mahallesi olarak gördüğünü’ anlatıp, konuşmanın da sert geçmediğini ve hiçbir suçlama içermediğini" söyledi.
AA
