Vladimir Putin’in ortaya attığı “Avrasya Birliği” projesi hız kazandı. 18 Kasım günü bir araya gelen Rusya Devlet Başkanı Dmirtri Medvedev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ve Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko Avraya Ekonomik Birliği’nin kurulmasına dair belgeleri imzaladılar.
Üç ülke bu yılın başında önce Gümrük Birliği’ni oluşturdular; 1 Ocak 2012’den itibaren de “Tek Ekonomik Alan”da birleşmiş olacaklar. Üç ülke daha sonra bu iki birliğin birleşmesi olan Avrasya Ekonomik Birliği (AEB)’ni oluşturacaklar.
Medvedev, Kremlin’deki imza töreninde, AEB’in 2015’ten önce hazır olabileceğini söyledi. Lukeşenko ise önceki gün yaptığı açıklamada daha somut bir tarih verdi ve 2013 yılının sonunda birliğin oluşabileceğini savundu.
AEB’in siyasi ve ekonomik olarak birçok anlamı ve hedefi var. İnceleyelim:
BİRLİK, DOLARI SINIRLANDIRACAK
1.) AEB, Doların dolaşımını büyük bir coğrafyada sınırlandıracak. Kazakistan Cumhurbaşkanı Nazarbayev “büyük kalem malların satışında kendi dövizlerimizden, yani Kazakistan Tengesi, Ruble ve Belarus Rublesinden faydalanmamız gerekiyor” dedi.
2.) AEB, gıdadan enerjiye, pek çok alanda bütünleşme hedefliyor. Nazarbayev bu hedefi şu sözlerle açıklıyor: “Sonra ortak teknik alanın kurulması, AEB elektrik şebekesinin oluşturulması fikri de var. Gıda sorunlarına birlikte çözüm bulunması gerekiyor. Tanrı bizi enerji taşıyıcılarından eksik bırakmadı. Hangi açıdan bakarsak bakalım, birliğimiz çok güçlü bir kuruluştur. Milyonlarca insanı birleştiren piyasa, çetin olan hallerde bile başlı başına bir hayat sürdürebilecektir.”
ORTAK SAVUNMA BİRLİĞİNE HAZIRLIK
3.) AEB, ileride ortak savunma birliğine de dönüşecek. Nazarbayev, “İleride ortak savunma alanının meydana getirilmesi fikri de var. Bunun üzerinde Kolektif Güvenlik Antlaşması artık çalışmaktadır” dedi.
4.) Diğer yandan AEB’in ortak hükümeti de (Avrasya Ekonomik Komisyonu) somutlaşmaya başladı. Rus haber ajansları, üç ülke makamlarının yeni kurulan “trans-ulusal” organlara yetkileri teslim edeceğini belirtiyorlar. Komisyon kuruluna kadar başkanlık görevini, Rusya Ticaret Bakanı Viktor Hristenko yapacak.
HEDEF, KUTUP OLMAK
5.) Avrasya Birliği’nin temel hedefi ise dünyada bir kutup olmaktır. Vladimir Putin, bu hedefi İzvestiye gazetesinde şöyle tanımladı: “Günümüz dünyasının kutuplarından biri haline gelmek ve aynı zamanda Avrupa ile dinamik şekilde gelişen Asya-Pasifik bölgesi arasında etkili bir bağlantı rolünü oynamak yeteneğinde olacak güçlü bir uluslar-üstü birliğin kurulmasını teklif ediyoruz.”
BİRLİK, BÖLGE ÜLKELERİNE AÇIK
6.) Birliğin ilk ayağı olan Gümrük Birliği, bölge ülkelerine açık bir proje olarak tanımlanıyor. Putin, makalesinde bu hedefi ve hangi ülkelerin şimdiye kadar Gümrük Birliği’ne başvurduğunu da açıkladı:
“Kırgızistan’ın başvuru dilekçesi Petersburg toplantısında onaylandı. Tacikistan sıra bekliyor. Moğolistan da Gümrük Birliği’ne katılmak istediğini çok kez belirtiyordu. Suriye, Gümrük Birliği ile ortak serbest ticaret bölgesinin meydana getirilmesine ilgi gösterdi. İlgili antlaşma tasarısı hazırlandı. Yeni Zelanda ve Vietnam da Gümrük Birliği ile serbest ticaret anlaşmasına başlamayı planlıyor. Kapılar herkese açıktır.”
Mehmet Ali Güller
Aydınlık
22 Kasım 2011
