‘Partili cumhurbaşkanlığı’ referandumunun ardından Türkiye’yi sert biçimde eleştiren Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), referandum sürecinde ‘taraflı’ davrandıklarına dair eleştirilere yanıt verdi.
AGİT, Türkiye’deki ‘partili cumhurbaşkanlığı’ referandumunun eşit koşullarda yapılmadığını belirterek, Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) şeffaf davranmadığını açıklamıştı.
Heyetin duyurduğu raporda, YSK’nın aldığı, mühürsüz zarf ve pusulaların da geçerli sayılacağına yönelik kararın seçim güvenliğinin altını oyduğu ve yasalarla çeliştiği görüşüne yer verilmişti.
Rapora tepki gösteren Dışişleri Bakanlığı, AGİT heyetinin Türkiye’ye ‘önyargıyla geldiğini ve tarafsızlık ilkelerini dikkate almadığını’ savundu.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın rapora yanıtı “Haddinizi bilin. Sizin hazırlayacağınız siyasi içerikli raporları biz ne görürüz, ne duyarız, ne biliriz” olmuş, ardından AGİT gözlemcilerinin ‘terör örgütü temsilcileri’ olduğunu iddia etmişti.
‘Ne iş yaptığımızı gayet iyi biliyorlar’
AGİT/DKİHB Sınırlı Referandum Gözlem Heyeti Başkanı Tana de Zulueta, gözlem heyetinin bu ülkeye Türkiye’nin daveti üzerine, referandumu bir metodoloji ile izlemek üzere geldiğini ifade ederek uzun dönemli gözlemcilerin Türkiye tarafından atandığı söyledi: “Türk yetkililer ve siyasi aktörleri tarafından aslında ne iş yaptığımız gayet iyi biliniyor. Bu heyetimizin üyeleri AGİT tarafından görevlendiriliyor; uzun dönemli gözlemciler ise üye ülkelerin kendi atadıkları adaylar. Buradaki görevimiz referandum sürecinin hem Türkiye’nin uluslararası yükümlülükleri ve taahhütlerine, hem de yasal mevzuatına uygunluğunu gözlemlemek. Bizim yaptığımız bu. Ve her iki açıdan baktığımızda hem uluslararası, hem ulusal düzeyde baktığımızda da eksiklikler, noksanlıklar gözlemledik ve bunları da ilk bulgular ve sonuçlar raporumuzda belirttik.”
‘YSK kararlarına itiraz hakkı olmalı’
Türkiye’nin istemediği gözlemcileri reddetme hakkı olduğu söyleyen Zulueta, referandum gözlemlerinde ‘taraflı’ davrandıklarına ilişkin suçlamalara şöyle yanıt verdi: “Biz iki tarafın da destekçileriyle konuşup, raporumuzda yansıtmaya çalıştık. Bizim heyetimiz, alanda Cumhurbaşkanı’nın mitinglerine ve ‘Evet’ kampanyasına çok daha fazla zaman ayırdı çünkü onlar daha fazla kampanya yürütebildiler.”
YSK kararlarının yargıya açık olmamasıyla ilgili daha önce tavsiye raporları yazdıklarını ifade eden Zulueta, “Bu konuda itiraz hakkı olmalı. Ama bu şu anki yasal çerçeve değil ve TBMM de bu yasayı aynen koruyor. Ve elbette eğer AYM ve AİHM’ye başvuru yapılırsa buna raporumuzda yer vereceğiz ama muhtemelen onların sonucu ile ilgili rapor yazamayacağız” dedi.