Kahramanmaraş katliamının 33. yıldönümü anmalarına valilik izin vermeyince arbede çıktı. Kentte yürümek isteyen gruptan bazıları jandarma barikatını taşladı. Jandarma ise göstericileri göz yaşartıcı bomba atarak durdurdu
KAHRAMANMARAŞ’TA 100’den fazla kişinin öldüğü toplumsal olayların 33’üncü yıldönümü nedeniyle çeşitli illerden gelen 300 kişilik grup Narlı beldesindeki Cemevi önünde toplandı. Kalabalık, Kahramanmaraş Valiliği’nin 1 ay ertelediği kent merkezindeki etkinliği gerçekleştirmek için harekete geçti. Otobüslere binen topluluk, kent merkezine doğru hareket etti, ancak jandarma komandolar Kahramanmaraş-
Gaziantep karayolunu kapattı. Jandarmanın oluşturduğu barikat önünde durdurulan konvoy, kent merkezine gidip Kahramanmaraş olaylarını anmak istediklerini bildirdi, ama buna izin verilmedi.
Bakan ile pazarlık
Grupta bulunan CHP Kahramanmaraş Milletvekili Durdu Özbolat, İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin’i cep telefonuyla arayarak, kent merkezine girişe izin vermesini istedi. Bakan Şahin, etkinliğin kent merkezinde yapılmasının ertelendiğini, sadece Narlı Cemevi’nde etkinlik yapılmasına izin verilmediğini hatırlatarak kente girişlerine izin verilmeyeceğini bildirdi. Bu sırada karayolunun kapatılması nedeniyle uzun araç kuyruğu oluşunca, jandarma, diğer vatandaşların geçişi için tali yol açtı. Ancak kalabalık arasındaki bir grubun, bu araçların sürücülerine saldırı girişimini jandarma engelledi. ’Katil devlet’ sloganları atan kalabalık, izin verilmeyeceğini anlayınca jandarmaya taşlarla saldırdı. Jandarma da kalkanlarının arsasında durarak taş atılmasına karşılık vermedi. Jandarma yetkilileri de sık sık, gruba karşılık verilmemesi yönünde uyarı anonsu yaptı. Küçük gruplarla jandarma arasında kısa süreli arbedeler yaşandı.
Grup barikatı aşamayınca, anma etkinliğini Narlı Cemevi’nde yapmak üzere buradan ayrıldı.
Narlı Cemevi’nde yapılan anma etkinliğinin ardından kalabalık, otobüslere binerek Kahramanmaraş kent merkezine gitmek üzere yola çıktı. Ancak kent girişinde barikat kuran polisler, grubun yoluna devam etmesine izin vermedi. Bunun üzerine grup, Narlı Belde Belediyesi’nin önünde toplandı. Göstericiler, burada güvenlik önlemi alan jandarmaya taşlarla saldırdı.
Göz yaşartıcı bomba
Bir grup da yol kenarındaki petrol istasyonuna girip, yangın söndürme tüplerini alarak jandarmaya attı. Jandarma, saldırganları göz yaşartıcı bomba atarak durdurdu. Dağılan göstericiler, daha sonra otobüslere binerek geldikleri kentlere gitmek üzere beldeden ayrıldı.
Alevi Bektaşi Federasyonu Genel Başkanı Selahattin Özel, CHP’li Durdu Özbolat, Van BDP Milletvekili Nazmi Gür ile sanatçı Ferhat Tunç’un da aralarında bulunduğu 15 kişilik grup, güvenlik önlemi eşliğinde kent merkezine geldi.
‘Sadece ölenleri anacaktık’
Gar Meydanı’na gelen grup adına açıklama yapan Selahattin Özel, Maraş olaylarının üzerindeki sis perdesinin kaldırılması için hükümete çağrıda bulunarak, “Burada 33 yıl önce öldürülen insanları anmak için bulunuyoruz. Sanki bir sıkıyönetim varmış gibi, bizim Kahramanmaraş’a girişimize izin vermediler. Halbuki amacımız sadece ölenleri anmaktı. Vali, İçişleri Bakanı ve Başbakan’ı bu tutumlarından dolayı istifaya çağırıyorum” dedi.
Tarihin karanlık olaylarından biri
Kahramanmaraş’ta 19 Aralık’ta dönemin milliyetçi filmlerinden ‘Güneş Ne Zaman Doğacak’ın oynadığı sinema bombalandı. Ülkücüler sinemayı bombalamakla suçladığı solculara saldırdı. 21 Aralık’ta öldürülen iki solcu öğretmenin cenaze namazına saldırıldı. Daha sonra çıkan çatışmalarda ise üç kişi öldürüldü. 22 Aralık’ta sağcı gruplar, Sünni mahallelere giderek solcuların ve Alevilerin katliam yapacağı söylentisi yaydı. 24 Aralık’ta polis kendilerine saldırıldığı gerekçesiyle kentten çekildi. Bunu fırsat bilen sağcı gruplar Alevi ve solcu vatandaşların bulunduğu mahalleleri basmaya başladı. Güruh evleri ve dükkanları yağmaladı, yaktı.
Yedi gün süren olaylar sonrasında resmi rakamlara göre 111 kişi öldürüldü, binin üzerinde insan yaralandı. Ancak dönemin savcısı ölenlerin 200’ün üzerinde olduğunu tahmin ettiklerini söyledi. Alevilere ait 200’ün üzerinde ev yakıldı, 100’e yakın işyeri tahrip edildi. Yirmi üç yıl yıl süren davalar sonunda 22 kişi idam, 7 kişi müebbet hapis, 321 kişi 124 yıl arasında ceza aldı. Katliamnda önemli rol oynayan 68 kişiye ise ulaşılamadı.
Bu olayların 1 numaralı zanlısı olarak Adana Sıkıyönetim Komutanlığı Mahkemesi’nde yargılanan Ökkeş Şendiller ise beraat etti. Beraat ettikten sonra o dönem Kenger olan soyadını Şendiller olarak değiştirdi ve milletvekili oldu.
Katliam sonrası Ecevit hükümeti sıkıyönetim ilan etmek zorunda kaldı ve bu, Türkiye’yi 12 Eylül 1980 darbesine götüren sürecin başlangıcı sayıldı. Ecevit hükümetinin İçişleri Bakanı Hasan Fehmi Güneş, geçtiğimiz günlerde katıldığı bir televizyon programında katliamda MİT’in parmağı olduğunu ileri sürmüştü.
Vatan