100 soruda zorunlu deprem sigortası
Zorunlu deprem sigortası uygulaması başladığından bu yana halk arasında çeşitli söylentiler çıktı ve kafalarda soru işaretleri doğdu… Kimileri, sigortayı vergi sandı… Kimileri, DASK’ın hasar ödemeyeceğine inandı… Kimileri, primlerin yüksek olduğunu zannetti… Kimileri de ‘devlet nasıl olsa yardım ediyor, sigortaya ne gerek var’ dedi. Bugün halen de söylentiler ve soru işaretleri devam ediyor. Aradan 12 yıl geçse de zorunlu deprem sigortası ile ilgili birçok bilinmeyen var.
18 Ağustos 2012’den itibaren yeni Afet Sigortaları Yasası yürürlüğe girecek ve zorunlu deprem sigortasında da değişiklikler olacak. Örneğin, bu tarihten sonra artık sigortası olmayanlar, konutlarına elektrik ve su bağlatamayacaklar.
İşte, “100 Soruda Zorunlu Deprem Sigortası” kitapçığında, DASK ve zorunlu deprem sigortası hakkında, aynı zamanda da 18 Ağustos 2012 tarihinden sonra zorunlu deprem sigortasındaki değişikliklerle ilgili tüm sorulara cevap bulacaksınız.
1- Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) neden kuruldu?
1999 Marmara depreminden hemen sonra depremler nedeniyle devletin üstlendiği mali yükü sigorta sistemi aracılığı ile azaltmak amacıyla DASK kuruldu ve zorunlu deprem sigortası uygulamasına geçildi. Bu çerçevede zorunlu deprem sigortası teminatı sunmak için bir sigorta havuzu oluşturuldu. Böylece çok düşük primlerle ülkedeki sigorta kapsamına giren konutların depreme karşı sigortalanması amaçlandı. Bu çerçevede de bugün Türkiye genelinde sigortalanabilir 16,4 Milyon konuttan 3,9 Milyonu zorunlu deprem sigortası ile depreme karşı sigortalandı. Böylece Türkiye’de sigortalanabilir konutların yüzde 24’ü yakını sigorta yaptırmış oldu.
2- DASK kamu kurumu mu?
DASK, Zorunlu Deprem Sigortası teminatı sunmak üzere kurulmuş, kâr amacı gütmeyen ve sigortacılıkta "sigorta havuzu" adı verilen yapı esas alınarak düzenlenmiş bir kurumdur. Kamu-özel sektör işbirliği ile kurulmuş ve yönetilmekte olan bir kurumdur.
3- DASK, hasarları nasıl ödüyor?
Zorunlu deprem sigortası satışından elde edilen primler DASK’ta yani, sigorta havuzunda toplanıyor. Havuzda toplanan bu primler çeşitli finansal enstrümanlar aracılığı ile değerlendiriliyor. Ama asıl önemlisi, olası büyük depremde hasarı ödemek için dünya piyasalarından reasürans teminatı alınıyor. Yani, DASK, kendini sigortalatıyor. Böylece deprem hasarlarının neden olacağı mali yük, sigorta yoluyla uluslararası piyasalara devrediliyor.
4- DASK’ı kim yönetiyor?
DASK Yönetim Kurulu tarafından yönetiliyor. Hazine, 5 yılda bir sigorta veya reasürans şirketlerine yönelik ihale açıyor ve ihaleyi kazanan şirket, 5 yıllığına DASK’ın idaresini üstleniyor. 2010-2015 dönemi idaresini ise Eureko Sigorta üstlenmiş bulunuyor.
5- DASK’ta toplanan primler ileride başka bir amaç için kullanılır mı?
DASK’ta toplanan zorunlu deprem sigortası primleri hasar ödemelerinde, Kurumun yönetimi ve işleyişi için gerekli giderlerde, yurtdışı piyasalardan alınan sigorta koruması gibi tamamen zorunlu deprem sigortasına yönelik faaliyetlerde kullanılıyor. Bunların dışında kullanılması kanunen mümkün olmadığı gibi toplanan primler ayrı hesaplarda değerlendiriliyor ve profesyonelce yönetiliyor.
6- DASK’ın sigorta şirketleri ile bir ilişkisi var mı?
Sigorta şirketleri ve acenteleri DASK adına zorunlu deprem sigortası poliçesini satıyorlar. Hasarlar DASK tarafından ödeniyor. Bunun dışında DASK’ın sigorta şirketleri ile başka ilişkisi bulunmuyor.
7- ZDS’nin neden yaptırılması gerekiyor?
Türkiye bir deprem ülkesi. Büyük depremlerin dışında hemen hemen her gün küçük ve orta ölçekli depremler meydana geliyor ve maalesef binaların kalitesi de çok iyi olmayan özellikle eski yapılara depremler ciddi hasarlar verebiliyor. O nedenle düşük primler ödeyerek zorunlu deprem sigortası yaptırıp, depremde meydana gelecek hasarı sigorta sistemi aracılığı ile telafi etmek gerekiyor.
8- ZDS’yi yaptırmak zorunlu mu?
Kanun gereği Zorunlu Deprem Sigortası olmayan konutlar için tapu dairelerinde ve elektrik ve su idarelerinde işlem yaptırmak mümkün olamayacak. Ancak bu zorunluluk olmasada Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğu ve sürekli olarak orta ve küçük ölçekli depremler yaşandığı düşünüldüğünde; konutları, deprem hasarına karşı korumak için zorunlu deprem sigortasını yaptırmak gerekiyor.
9- Hangi yapı tarzındaki konutlar ZDS, yaptırabilir?
Çelik, betonarme taşıyıcı karkas yapılar. Karkas olmayan ve taşıyıcı duvarları moloz taş, kesme taş, tuğla veya boşluklu, boşluksuz beton briket gibi malzemeden yapılan; döşeme, merdiven ve tavanları beton veya betonarme olan yapılar olarak biline yığma kâgir yapılar. Ve bu gruplara girmeyen kerpiç, ahşap gibi yapılar zorunlu deprem sigortasını yaptırabilir.
10- ZDS’yi yaptırmamanın cezası var mı? Bugüne kadar yaptırmadım, şimdi yaptırırsam cezai yaptırım ile karşılaşır mıyım?
Sigortayı yaptırmamanın hiçbir kanuni cezası bulunmuyor. Bugün yaptırmak isterseniz cezai yaptırım ile karşılaşmazsınız.
11- ZDS, bir tür vergi mi?
Vergi değildir. Çünkü belirli bir prim karşılında konut için sigorta teminatı alınmakta, olası bir depremde de oluşan hasar DASK tarafından sigortalıya ödenmektedir. Dolayısıyla vergi ile bir ilintisi yoktur.
12- Konutuma elektrik ve su bağlatırken ilgili kurumlar tarafından ZDS soruluyor mu?
18 Ağustos 2012 tarihinde yürürlüğe girecek yeni Afet Sigortaları Yasasına göre artık konutlara elektrik ve su bağlatılırken ilgili kurumlar tarafından zorunlu deprem sigortası aranacak. Zorunlu deprem sigortası olmaması halinde abonelik işlemi yapılamayacak.
13- Konut alım satımında tapuda ZDS aranıyor mu?
Tapuda alım-satım işlemlerinde zorunlu deprem sigortası aranıyor. Sigorta olmadan tapu daireleri tarafından alım-satım işlemi yapılmıyor.
14- İşyerleri de ZDS yaptırabilir mi?
Tapuda ticarethane olarak geçen işyerleri ve sanayi tesisleri sigortayı yaptıramıyor. Tapuda mesken olarak geçse de binalardaki dükkan, büro gibi işyerleri zorunlu deprem sigortasını yaptırabilir. Örnek olarak, apartmanlardaki avukatlık büroları, diş hekimleri gibi. Ayrıca apartmanların altlarında yer alan işyerleri de sigorta yaptırabiliyor.
15- ZDS’nin kapsamı içine hangi teminatlar girmiyor?
Sigortanın vermiş olduğu teminat şu durumları kapsamıyor: Enkaz kaldırma masrafları. Hasar ödenene kadar geçen sürede sigortalının geçici bir konutta kalması halinde kira gideri. İşyerindeki malların zararı. Konuttaki eşyaların zararları. Sigortalının sağlık giderleri. Manevi tazminat talepleri. Deprem nedeniyle gerçekleşmeyen binanın kendi kusur ve özelliklerinden kaynaklanan zararlar.
16- Devlet, deprem felaketinde depremzedelere konut yardımı yapıyor, neden ZDS yaptırayım?
Devlet büyük bir deprem sonrası yardım amacıyla afet konutları yapıyor ama bu konutları uzun vadeli kredi ile veriyor. Oysa zorunlu deprem sigortası yaptırıldığında DASK, bir ay gibi kısa sürede konuttaki hasarı ödüyor. Ayrıca birkaç konutu olan, devletin afet konutlarından sadece bir tane almaya hak kazanabiliyor. Oysa zorunlu deprem sigortası her konut için yapılıyor ve DASK, tüm konutların hasarını ödüyor.
17- ZDS yaptırmak büyük bir depremde devletin yapacağı konut yardımından yararlanmama engel mi?
Engel değil. Sigortası olanlar da devletin yaptığı afet konutlarından hak sahibi olabiliyor. Sigorta yaptırmak devletin yapacağı afet yardımlarından yararlanmaya hiçbir şekilde engel teşkil etmiyor. Ancak 18 Ağustos 2012’de uygulamaya giren yeni Afet Sigortaları Yasasına göre zorunlu deprem sigortası olmayanlar devletin afet yardımlarından yararlanamayacak.
18- Yazlık konutum için de ZDS yaptırabilir miyim?
Eğer konutunuz belediye sınırları içindeyse ve Hazine, belediye gibi kamu arazisi üzerine kaçak yapılmamışsa ve tapuya kayıtlıysa yaptırabilirsiniz. Ayrıca konutunuz 27.12.1999 tarihinden sonra inşa edilmişse sigorta yaptırmak için mutlaka inşaat ruhsatı gerekmektedir. Bu tarihten önce yapılmışsa inşaat ruhsatı da aranmamaktadır.
19- Köy alanlarındaki konutlar da ZDS yaptırabilir mi?
Zorunlu deprem sigortası köy yerleşim alanlarındaki konutları kapsamıyor. Ancak özel sigorta şirketleriyle konuşup, konut paket sigortası yaptırabilir.
20- ZDS, konutumdaki eşyaları da kapsıyor mu?
Hayır, eşyaları kapsamıyor. Eşyalar için sigorta şirketlerinden konut paket sigortası yaptırmanız gerekiyor.
21- Kamu kurumları da ZDS’yi yaptırabilir mi?
Kamu kurumları zorunlu deprem sigortasının dışında tutulmuştur.
22- Apartmanlardaki asansör boşluğu, merdivenler gibi ortak kullanım alanları da ZDS’nin kapsamına giriyor mu?
Binalardaki temeller, taşıyıcı sistem, ana duvarlar, bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar, tavan-tabanlar, merdivenler, sahanlıklar, koridorlar, çatılar ve bacalar sigorta kapsamında teminat altına alınmaktadır.
23- İnşaatı süren konutum için ZDS yaptırabilir miyim?
Zorunlu deprem sigortası tamamen bitmiş ve mesken olarak kullanılmakta olan konutlar için yapılmaktadır. İnşaatı süren konutlar için geçerli değildir.
24- ZDS, konutun bulunduğu arsayı da kapsıyor mu?
DASK, olası bir depremde konutun yeniden inşa bedelini ödüyor ve sigorta poliçesi binaya gelen zararı kapsıyor. Dolayısıyla arsa sigorta poliçesinin kapsamı içine girmiyor.
25- ZDS’yi nerelerden yaptırırım?
Tüm sigorta şirketleri ve sigorta şirketlerinin Türkiye’nin her yerine yayılmış acenteleri ve tüm banka şubelerinden yaptırılabilinir. Ayrıca, bazı sigorta şirketleri ve aracıları internet üzerinden on-line zorunlu deprem sigortası düzenleyebilmektedir.
26- ZDS’yi yaptırmak için ne gibi belgeler gerekiyor?
Sigortayı yaptırmak için sigortalının adı, adresi, telefonu ve konutun bulunduğu adres, metrekaresi, binanın inşa yılı gibi tapu bilgileri yeterli. Zorunlu deprem sigortası tamamen sigortalının beyanına göre yapılıyor.
27- ZDS’yi ev sahibi mi yaptırmalı, kiracı da yaptırabilir mi?
Sigortayı ev sahiplerinin yaptırması gerekiyor. Kiracılar da yaptırabilir ancak bir depremde hasar olursa; DASK, tapuda kimin adı geçiyorsa o kişiye hasarı öder.
28- ZDS’yi her yıl yenilemek zorunda mıyım?
Zorunlu deprem sigortası yıllık olarak yapılır ve her yıl yenilenmesi gerekir. %20 yenileme hakkını kaybetmemek için poliçelerin vade sonunda mutlaka yenilenmesi gerekiyor.
29- ZDS primlerini peşin mi ödemek zorundayım, taksit yapıyorlar mı?
Primler düşük olduğundan peşin olarak hesap edilmektedir. Ancak sigorta şirketleri ve sigorta aracıları kredi kartı ile satışlarda taksit yapabilmektedir.
30- Neden, ZDS bir yıldan daha uzun süreli yaptırılmıyor?
Çünkü he yıl yapı maliyetindeki artışa paralel olarak konut için alınan sigorta teminatı da artmakta. Böylece depremde sigortalı konuta ödenecek hasar tutarı da yükselmekte.
31- ZDS pahalı bir sigorta mı?
Zorunlu deprem sigortası tüm konut sahiplerinin yaptırabilmesi için kurgulandığından pahalı bir sigorta değil. Örnek vermek gerekirse; Türkiye’deki konutların yüzde 90’a yakını 150 metrekarenin altında. İstanbul’da, birinci derecede deprem bölgesinde, 100 metrekare bir konut için ödenecek yıllık prim sadece 155 TL. Ankara’da ise aynı metrekarede bir konut için ödenecek yıllık prim ise 45 TL.
32- ZDS, sadece depreme karşı mı teminat veriyor yoksa diğer doğal afetlere karşı da sigorta yaptırabilir miyim?
Zorunlu deprem sigortası şimdilik sadece depreme karşı sigorta teminatı veriyor. Ancak son çıkan ve 18 Ağustosa 2012 tarihinde yürürlüğe girecek yeni Afet Sigortaları Yasası’na göre sel, seylap gibi diğer doğal afetlerde sigorta şirketlerinin teminat veremediği durumlarda DASK, devreye girerek, deprem dışındaki doğal afetlerde de sigorta teminatı verebilecek. Ayrıca sigorta şirketlerinden deprem dışındaki doğal afetler için konutunuza sigorta teminatı da alabilirsiniz.
33- ZDS yaptırdığımda konutum için alacağım teminat ne kadardır? Teminat miktarını kendin hesaplayabilir miyim?
Sigorta teminatı, yani sigorta bedeli, konutun yapı türüne göre belirlenen birim metrekare maliyeti ile konutun yüzölçümünün çarpılması sonucu belirleniyor. Birim metrekare maliyetleri DASK tarafından açıklanıyor ve her yıl da değişiyor. 2012 yılı için yapı tarzına göre birim metrekare maliyeti ise şöyle:
- Çelik-betonarme karkas yapılar: 640 TL - Yığma kagir yapılar: 460 TL - Diğer yapılar: 240 TL
Buna göre konutun sigorta teminatı de şöyle hesaplanıyor: Yapı tarzına göre metrekare bedeli x konutun metrekaresi = Sigorta bedeli
Örnek-1:
640 TL (Çelik-betonarme karkası yapı) x 100 metrekare (konutun metre karesi) = 64.000 TL
Örnek-2
460 TL (Yığma kagir yapı) x 130 metrekare (konutun metrekaresi)= 59.800 TL
Konutunuzun teminat tutarını DASK’ın internet sitesi ‘www.dask.gov.tr’ adresinden de hesaplayabilirsiniz.
34- ZDS’nin verdiği en yüksek teminat tutarı nedir?
2012 yılı için konut başına en yüksek teminat tutarı 150.000 TL.
35- ZDS primi nasıl belirleniyor, konutuma ödeyeceğim primi kendim hesaplayabilir miyim?
Sigorta primi 3 faktöre göre belirleniyor. Birincisi, konutun bulunduğu deprem risk bölgesi. Deprem risk bölgesini belirlemede Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan Deprem Bölgeleri Haritası esas alınıyor. Buna göre 5 risk bölgesi bulunuyor. 1’inci deprem riski en yüksek bölge, 5. ise deprem riski en düşük bölge oluyor. Primi belirlemede ikinci faktör ise binanın yapı tarzı. Bu da çelik-betonarme-karkas yapılar, yığma kagir yapılar ve diğer yapılar olarak üçe ayrılıyor. Primi belirlemede üçüncü faktör ise konutun brüt yüzölçümü. Buna göre; 5 risk bölgesi ve 3 farklı yapı tarzına göre belirlenmiş 15 tarife fiyatı bulunuyor.
36- Konutumun değeri ZDS’nin verdiği teminattan daha yüksekse ne yapacağım?
Konutunuzun değerinin DASK’ın verdiği sigorta teminatında daha yüksek olduğuna inanıyorsanız, sigorta şirketlerinden DASK’ın verdiği teminatın üstü için deprem teminatı alabilirsiniz. Hatta konut paket poliçesi yaptırarak, konutunuzu hırsızlık, su baskını, yangın gibi risklere karşı da güvence altına almış olursunuz.
37- Neden ZDS’nin verdiği sigorta teminatı düşük?
DASK olası bir depremde konutunuz yıkılırsa, konutun yeniden inşa bedelini ödüyor. Konutunuzun bulunduğu arsa, zorunlu deprem sigortasının kapsamı içine girmiyor. Müstakil evde oturuyorsanız arsa zaten size ait ve DASK’tan alacağınız hasarla konutunuzu yeniden inşa edebilirsiniz. Apartmanda oturuyorsanız da arsada hisseniz vardır.
38- ZDS’nin primleri sigorta şirketinden şirketine farklılık gösteriyor mu?
Sigortanın primleri sigorta şirketinden şirketine ya da acenteden acenteye farklılık göstermez. Primler, Hazine Müsteşarlığı tarafından sigortanın tarife ve talimatlarına göre belirlenir ve bu belirlenen primleri tüm sigorta şirketleri ve acenteleri aynen uygulamak zorundadır.
39- Geçmiş yıllara ait ZDS poliçelerini saklamak zorunda mıyım?
Saklamak zorunda değilsiniz. Geçmiş yıllara ait tüm sigorta bilgileri DASK’ın sisteminde kayıtlıdır.
40- Bir depremde evim zarar görürse ve poliçemi bulamazsam ne yapmalıyım?
İsminiz, soyadınız, TC Kimlik numaranız ve konutun adres bilgileri ile DASK’ın sisteminde poliçeniz belirlenir ve hasar dosyanız açılır.
41- Sigorta şirketinden konut paket poliçesi yaptırmam yeterli olmaz mı, ZDS’yi de almak zorunda mıyım?
Zorunlu deprem sigortası kapsamına giren konutlarda sigorta şirketleri deprem teminatı veremezler.
42- Devletin yaptığı afet konutunda oturuyorum, ZDS yaptırabilir miyim?
Afet konutları da zorunlu deprem sigortası kapsamına girdiğinden sigorta yaptırılmalıdır.
43- Kerpiç evde oturuyorum, ZDS yaptırabilir miyim?
Kerpiç evler de zorunlu deprem sigortasının kapsamına girmektedir, sigorta yapılabilinir.
44- Yurtdışında ikamet ediyorum ama Türkiye’de konutum var. ZDS yaptırabilir miyim ve Türkiye’ye gelmeden nasıl yaptırırım?
Yurtdışında iseniz Türkiye’de ki bir sigorta acentesinden ya da banka şubesinden telefon ile veya internetten on-line yaptırabilirsiniz.
45- Ahşap konutta oturuyorum ve ikinci derece tarihi eser olarak görülüyor, ZDS yaptırabilir miyim?
Ahşap konutlar da, tarihi eser kapsamına girse de zorunlu deprem sigortasının kapsamındadır, sigorta yaptırılabilinir.
46- Başka bir ilde konutum var, ZDS’yi nasıl yaptırabilirim?
Sigorta şirketlerine veya acentelerine ya da banka şubelerine giderek, konutunuzun bilgilerini beyan ederek sigortayı yaptırabilirsiniz.
47- Oturduğum apartmandaki iki daireyi alıp birleştirdim tek daire haline getirdim. İki daireye mi ZDS yaptıracağım yoksa tek bir sigorta mı?
Eğer tek bir tapu varsa bir tane sigorta yaptırılacak. İki ayrı tapu varsa ayrı ayrı iki daire için de sigorta yaptırılması gerekiyor.
48- ZDS yenilememi bir-iki gün geciktirirsem ve bu sırada da deprem olursa DASK hasarımı öder mi?
Eski sigorta poliçesinin vadesinin bitiminde yenisinin yapılması gerekiyor. Eğer bir gecikme olur, bu arada da deprem meydana gelirse DASK hasarı ödemez.
49- ZDS yenilemem geldiğinde mutlaka daha önce sigorta yaptırdığım şirkete mi sigortayı yeniletmeliyim?
Sigorta poliçenizi istediğiniz sigorta şirketinin acentesinden yaptırabilirsiniz. Mutlaka daha önce yaptırdığınız şirkete poliçenizi yeniletmeniz gerekmez.
50- Dubleks ya da tripleks konutlar için ZDS yaptırırken bir farklılık oluyor mu?
Konutun dubleks ya da daha fazla katlı olması sigorta poliçesi açısından önem taşımıyor. Konutun toplam metrekaresi üzerinden tek bir poliçe düzenlenir.
51- ZDS yaptırdım ama sigortamın yürürlükte olup olmadığını nereden sorgulayabilirim?
DASK’ın “Alo DASK 125” telefon hattından ya da www.dask.gov.tr adresinden öğrenebilirsiniz.
52- Devre mülküm var, ZDS’yi ben mi yaptıracağım?
Sigorta poliçesi yıllık olarak tek bir poliçe olarak düzenleniyor. Devre mülklerde yapının sahibi kimse sigortayı onun yaptırması gerekiyor. Prim devre mülk sahipleri arasında da pay edilebilir.
53- Birden fazla konutum var, ZDS yaptırırsam indirim uygulanıyor mu?
Bugün için 8 dairenin altında indirim uygulanmıyor. Ancak bu yılın sonundan itibaren DASK, zorunlu deprem sigortasında yeni bazı indirimler uygulamak için hazırlıklar yapıyor.
54- Emekliler için özel bir indirim uygulanıyor mu?
Emekliler için özel bir indirim uygulanmıyor.
55- Her yıl zorunlu deprem sigortasını yaptırıyorum. Belirli bir indirim hakkına sahip olabilir miyim? ?
Sigorta poliçesini vade bitişinden itibaren 30 gün içinde yenilerseniz veya vadesi bitmeden yenilenen poliçeler için yüzde 20 oranında indirim uygulanıyor.
56- ZDS poliçemi kaybedersem ne yapmalıyım?
DASK’ın çağrı merkezinden ya da internet sitesinden poliçenizi öğrenip, poliçeyi satın aldığınız şirket ya da acenteden yeniden poliçenizi temin edebilirsiniz.
57- ZDS’yi yaptırdım ancak sonradan konutumun sigorta yaptırmaya uygun olmadığını öğrendim. Poliçemi nasıl iptal ettireceğim?
DASK’ı arayarak, poliçenizi iptal ettirebilir ve primlerinizi geri alabilirsiniz?
58- Apartmandaki 6 dairenin tamamı da bana ait. Tek bir poliçe ile ZDS yaptırabilir miyim?
Binadaki tüm konutların ayrı ayrı sigorta yapılması gerekmektedir.
59- Oturduğum konut şirket adına kayıtlı, ZDS yaptırabilir miyim?
Tapuda şirket adı geçiyorsa sigorta poliçesi de şirket adına düzenlenir.
60- ZDS’yi acenteye yaptırdım, poliçemin geçerli olup olmadığını nasıl öğrenebilirim?
Eğer kuşkunuz varsa DASK’ın çağrı merkezinden ya da internet sitesinden poliçenizi sorgulayabilirsiniz. Sorgulama sonucu poliçeniz çıkmıyorsa yine DASK’ın çağrı merkezine elinizdeki poliçeyi yaptırdığınıza dair belge veya ödeme makbuzu ile konuyu bildirebilirsiniz.
61- ZDS yaptırılırken konutun metrekaresi tapuda yazan metrekare üzerinden mi yaptırılmalı?
Konutun gerçek brüt metrekaresi üzerinden beyan edilerek poliçe yaptırılabilir.
62- Tsunami olayı da ZDS kapsamı içine giriyor mu?
Sigorta kapsamı içindedir. Depremin yol açtığı dev dalgalar yani tsunami olayı, nedeniyle konutta hasar oluşursa DASK hasarı öder.
63- Bankadan kredi ile konut aldım ve konut ipotekli. Banka ZDS dahil tüm sigortaları yaptı. Sigortanın her yıl yenilenip, yenilenmediğini ben mi takip etmeliyim? Eğer bir depremde hasar olursa DASK, hasarı kime öder?
Bankalar sigorta poliçesini her yıl yenilenmesini hatırlatmakla sorumludurlar. Ancak siz yine de sigorta poliçenizin yenileme döneminde bankanıza sorun ve yenileme gecikmişse, yenilenmesini acil olarak talep edin. Hasar olduğunda konut ipotekli olduğundan hasar bankaya ödenir veya banka onayı ile konut sahibine yapılabilir.
64- Toplu Konut İdaresi’nin (TOKİ) yaptığı konutlarda oturuyorum. Henüz tapularımız dağıtılmadı. ZDS’yi benim mi yaptırmam gerekiyor?
Tapu sizin üzerine geçmediyse sigortayı TOKİ’nin yaptırması gerekiyor. TOKİ ile konuşup, durumu öğrenebilirsiniz. Eğer yaptırılmadıysa bir belge ile beyana tabi olarak sigortanızı yaptırabilirsiniz. Tapu sizin üzerine geçtiyse sigortayı sizin yaptırmanız gerekir.
65- Konuta bağlı müştemilat ya da garaj gibi yerler için de ZDS yapılmalı mı?
Bu yerler konutun eklentisi olarak gözüküyorsa metrekareler birleştirilerek sigorta yaptırılır. Bu yerlerin ayrı tapusu varsa ayrı sigorta yaptırılır.
66- Oturduğum konut tapuda arsa olarak gözüküyor, ZDS yaptırabilir miyim?
Tapuda arsa, tarla olarak gözükse de 27 Aralık 1999’dan önce mesken olarak inşa edilmiş binalar zorunlu deprem sigortasını yaptırabilir. Bağımsız tapusu olmayan konutlarda ise sigorta yaptıranın beyanına dayanılarak, arsa tapusuna ait bilgilerle sigorta yaptırılır.
67- Oturduğum ev tapuda konut olarak gözüküyor ama apartmanın bodrum katında odunlukta oturuyorum, ZDS yaptırabilir miyim? Böyle bir durumda DASK’tan hasarımı alabilir miyim?
Oturulan yer mesken olarak yapılmışsa sigorta yaptırılması gerekiyor. Bu durumda o meskenin tapusu da olması gerekir. Eğer depremde hasar olursa da DASK hasarı öder. Eğer binanın genel odunluk ya da kömürlüğü ise sigorta yaptırılmasına gerek yoktur, çünkü müşterek alandır ve sigortanın kapsamı içindedir.
68- Kooperatif konutunda oturuyorum ama tapusu henüz alınmadı. ZDS yaptırabilir miyim? Hangi belgeyle yaptırırım?
Tapu bilgileri alınarak ve bilgiler beyan edilerek sigorta yaptırılabilir.
69- Kooperatife ait konutta otururken, kooperatif iflas eder ve yetkili kimse kalmazsa, ZDS yaptırabilir miyim?
Bina ve hisse sahipliğinin tespitini gösteren belgenin temini ile poliçe yapılabilir.
70- Oturduğum konut kaçak olarak yapılmış ve Hazine arazisi olarak gözüküyor, ZDS yaptırabilir miyim?
Yaptıramazsınız. Hazine, belediye gibi kamu arazisi üzerine kaçak yapılan binalar ya da gecekondular sigorta kapsamına girmiyor.
71- Oturduğum konutun tapusu var ama inşaat ruhsatı bulunmuyor ZDS, yaptırabilir miyim?
Eğer konutunuz 27.12.1999 tarihinden önce yapılmışsa, inşaat ruhsatı aranmamakta ve zorunlu deprem sigortası yapılabilmektedir. Ancak konutunuz 27.12.1999 tarihinden sonra yapılmışsa sigortayı yaptırmak için inşaat ruhsatı gerekmektedir.
72- Konutumun tapusu var ama iskanı yok, ZDS yaptırabilir miyim?
Sigorta yaptırmak için iskan iznine gerek yoktur, sigorta yaptırılabilir. 27 Aralık 1999 tarihinden önce yapılmış binalarda inşaat ruhsatı aranmamaktadır; tabi, konutun tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tabi olması gerekir. Yani, kaçak olarak inşa edilmemiş olması gerekir. 27 Aralık 1999 tarihinden sonra ise sigorta yapılabilmesi için inşaat ruhsatı aranmaktadır.
73- Bir konutum var ama oturulmayacak durumda. İleride yaptırmayı düşünüyorum. Şimdiden ZDS yaptırabilir miyim?
Yaptıramazsınız. Konutun mutlaka oturulur halde mesken olması lazım.
74- 4 katlı bir apartmanım var. 3 katın tapusu bulunuyor ama 4’üncü katın tapusu yok, sonradan kaçak olarak çıktım, ZDS yaptırabilir miyim?
Kaçak olarak çıktığınız kat 27 Aralık 1999 tarihinde önce yapılmışsa sigortayı yaptırabilirsiniz. Bu tarihten sonra yapılmış ise inşaat ruhsatı gerektiğinden sigorta yaptıramazsınız.
75- ZDS olan konutumu satarsam ve başka bir konut alırsam, sigortamı yeni aldığım konutun üzerine çevirebilir miyim?
Sigortalı konutunuzu satarsanız, sigorta poliçenizi konutun yeni sahibi üzerine geçirmeniz gerekir. Çünkü, sigorta, konuta yönelik yapılmaktadır. Bunun için de sigorta yaptırdığınız acenteye müracaat ederek, poliçe bilgilerinizi değiştirebilirsiniz. Yeni aldığınız konut için de ayrı bir zorunlu deprem sigortası yaptırmanız gerekir.
76- Tapuda konutum ticarethane olarak gözüküyor ZDS yaptırabilir miyim?
Sigorta yaptırabilmeniz için konutunuz tapuda mesken olarak gözükmesi gerekiyor. Dolayısıyla sigortayı yaptıramazsınız.
77- Konutumun metrekaresi tapuda yazdığından farklı. Hangi değer üzerinden ZDS yaptırmalıyım? Hasar olduğunda hangi değer üzerinden DASK ödeme yapacak?
Sigorta için tapuda yazan metrekare ve bilgiler önemlidir. Olası bir depremde oluşacak hasarın tamamının alınabilmesi için konutun gerçek metrekaresi üzerinden poliçe düzenlenmelidir.
78- Kat mülkiyeti olmadan ZDS yaptırabilir miyim?
Kat mülkiyetinin bulunmaması durumunda da sigorta yaptırılabilir.
79- Konutuma tapu tahsis belgesi ile ZDS yaptırabilir miyim?
Önemli olan konutun tapuya kayıtlı ve mesken olarak inşa edilmiş olmasıdır. Bu nedenle tapu tahsis belgesi ile de sigorta yaptırılabilinir.
80- Oturduğum konutun tapusu birkaç kişinin üzerine. ZDS’yi kim yaptıracak? Ben yaptırabilir miyim?
Konutun birden fazla sahibi olabilir. Tek bir sigorta poliçesi düzenlenir. Hasar olduğunda ise hisse oranında hasar sahipler arasında dağıtılır.
81- Büyük bir depremde konutların büyük bir kısmı zarar görürse DASK hasarların tamamını ödeyecek güce sahip mi?
Muhtelif senaryo çalışmaları sonrasında; şu anda mevcut 3,9 milyon sigortalı konut için DASK’ın oluşturduğu ödeme gücü 5,5 milyar TL’dir. Sigortalı konut adedinin artmasına ve senaryo çalışmalarına bağlı olarak DASK’ın ödeme gücü de arttırılmaktadır.
82- DASK, olası bir depremde konutum tamamen yıkılırsa mı hasar öder?
DASK, büyük bir depremde konut kullanılamaz hale gelirse, muafiyet bedeli düşüldükten sonra poliçede yazan teminat tutarının tamamını ödüyor. Aynı zamanda orta ve küçük ölçekli depremlerde konutlarda meydana gelen ufak ve orta hasarları da ödüyor. Nitekim, DASK, zorunlu deprem sigortası uygulaması başladığı 2000 yılından bu yana geçen 12 yılda meydana gelen 375 depremde, hasar gören 19 bin konuta, 133 milyon TL’nin üzerinde hasar ödedi. Bu hasarların çok büyük bir kısmı da küçük ve orta ölçekli depremlerin neden olduğu ufak ve orta hasarlardan oluştu.
83- Depremde konutumda hasar olduğunda ve sigortam da varsa ne yapmam lazım, kime, nasıl müracaat edeceğim?
Hasar meydana geldiğinde DASK’ın çağrı merkezini arayarak hasar durumunu bildirmeniz gerekiyor. İhbardan sonra da eğer varsa sigorta poliçesinin fotokopisi, tapu belgesinin fotokopisi, eksperin hasar yerine kolayca ulaşabilmesi için konutun açık adresi, sabit bir telefon ya da cep telefonunuzu DASK’a bildirmeniz gerekir. Ayrıca zorunlu deprem sigortasının dışında konut ile ilgili başka bir sigorta varsa onun da DASK’a bildirilmesinde fayda bulunuyor.
84- DASK, konutumdaki hasarı ne kadar zamanda öder?
Hasar tutarının kesinleşmesi ve gerekli evrakların tamamlanmasından sonra DASK, 1 ay içinde sigortalılara hasarı ödüyor.
85- Bir depremde konutum hasar görürse DASK meydana gelen hasarın tamamını öder mi?
Poliçede yazan sigorta teminatının yüzde 2’si muafiyet olarak uygulandıktan sonra geri kalan hasarın tamamı DASK tarafından sigortalıya ödenir. Örneğin, poliçede teminat tutarı 80 bin TL ise ve olası bir depremde oluşan hasar 30 bin TL ise; muafiyete bedeli 1,600 TL düşüldükten sonra 28.400 TL sigortalıya ödenir.
86- Deprem sonrası konutumda ne kadar hasar olduğunu kim tespit ediyor?
Deprem sonrası hasar tespitini, konusunda uzman, bağımsız sigorta eksperleri yapıyor.
87- ZDS, konutumdaki yangın hasarını da karşılar mı?
Eğer yangın depremden dolayı çıkmışsa DASK, hasarınızı öder. Ama yangın deprem nedeniyle çıkmamış, başka bir sebepten çıkmışsa DASK’tan hasarınızı alamazsınız.
88- Heyelan nedeniyle konutum zarar görürse DASK, hasarı öder mi?
Eğer heyelan ya da yer kayması deprem nedeniyle oluşmuşsa ve bundan dolayı da konutunuz zarar görürse; DASK, hasarınızı öder.
89- Oturduğum apartmanda birkaç dairenin ZDS’i buluyor. Depremde hasar olursa ne olacak?
Sigortası olanlar DASK’tan hasarlarını alacaklar. Apartmanda başka dairelerin sigortasının olmaması, sigortası olanların hasar almasına engel teşkil etmiyor.
90- ZDS yaptırdığım konutum depremde yıkılır ve ben de vefat edersem, DASK kime hasarı ödeyecek?
DASK, hasarı kanuni varislere öder.
91- ZDS primini düşük ödemek için konutumun metrekaresini eksik gösterirsem ve depremde hasar olursa DASK, neye göre hasarı ödeyecek?
Sigorta yaptırırken metrekareyi düşük göstermek hasarı da az almak anlamına geleceğinden, sigortayı yaptırırken konut hakkında doğru bilgileri vermek gerekiyor.
92- Konutumun metrekaresini yüksek gösterirsem, depremde, DASK’tan daha yüksek hasar alabilir miyim?
Konutun tapudaki bilgilerine göre hasar ödeneceğinden metrekareyi yüksek göstermek, yüksek prim ödemekten başka bir işe yaramaz. Kontun gerçek metrekare bilgisi neyse DASK ona göre ödeme yapar.
93- Konutum depremde hasar gördüğünde DASK’ın ödediği hasar bana göre azsa ne yapmalıyım?
Eğer DASK ile hasar konusunda uyuşmazlığa düşerseniz hukuk yolunu tercih edebileceğiniz gibi Sigorta Tahkim Komisyonu’na da başvurabilirsiniz.
94- Konutum depremde hasar görürse ve sigortam da yoksa sonradan sigortayı yaptırabilir miyim?
Hasar görmüş binalar hafif-orta-ağır hasarlı olarak üçe ayrılıyor. Hafif hasarlı olarak belgelendirilen konutlar sigortalanabilir. Ağır hasarlı binaların yıkılması gerektiğinden sigorta yapılamaz.
95- ZDS’yi yaptırdıktan sonra bir yıl içinde birden fazla deprem olur ve bu depremlerde de konutum hasar görürse, DASK tüm hasarları öder mi?
İlk depremde oluşan hasar alındıktan sonra konutun onarımının yapılması gerekir. Bir sonraki deprem hasarında ise sigorta eksperleri onarımın yapıldığını tespit ettikten sonra ikinci hasar da önenir. Eğer ilk depremde kullanılamaz hale gelirse hasar ödendikten sonra sigorta biter.
96- Oturduğum konut bahçeli ve etrafını duvar çeviriyor. Aynı zaman da kot farkı da var. Depremde duvar çökerse ve konutum zarar görürse DASK hasarımın tamamını öder mi?
Duvar çökmesi deprem nedeniyle olduğundan DASK hasarı öder.
97- Tapudaki bazı bilgiler ZDS poliçesine yanlış yazılmış; kapı no, daire no gibi… Hasar sırasında sorun yaşar mıyım?
Zorunlu deprem sigortasındaki poliçelerdeki tüm bilgilerin eksiksiz ve doğru olması gerekiyor. Yanlış beyandan sigorta ettiren sorumlu oluyor ve hatalı bilgileri hasarın ödenmesi sürecini uzatabilmektedir. Bilgileri düzelttirmenizde fayda var.
98- Bir depremde sigortalı konutta hasar yoksa ama apartmanın ortak kullanım alanlarında hasar olursa DASK’ın uygulaması nasıl olacak?
Binadaki temeller, duvarlar, bağımsız bölümler, tavanlar, tabanlar, çatılarda hasar meydana gelirse DASK, sigortalının konuttaki hissesi oranında hasarda hissesine düşen kısmı yüzde 2 sigorta muafiyeti düşüldükten sonra öder.
99- Bir depremde konutta değil de oturduğum binanın taşıyıcı kolonlarında hasar olursa ve bu hasardan dolayı da konut oturulamaz hale gelirse DASK konutumun tüm hasarını öder mi?
Sigorta poliçesi binanın taşıyıcı temellerini de kapsamaktadır. Böyle bir durumda sigorta eksperleri inceleme başlatır ve bina için ağır hasarlı raporu verirse DASK, konuttaki hasarı öder.
100- Konutuma ZDS yaptırıp, sigorta şirketinden de DASK’ın verdiği teminatın üzeri için ayrı sigorta yaptırırsam ve bir depremde konutun yıkılırsa hem DASK’tan hem de sigorta şirketinden ayrı ayrı hasar alabilir miyim?
Konutunuz depremde yıkılırsa zorunlu deprem sigortasında yazan teminat tutarını DASK size öder. Sigorta şirketinden ise DASK’ın ödediğinin üzeri için hasar alabilirsiniz. Örnek vermek gerekirse; konutunuzun değerinin 150 bin TL olduğuna inanıyorsunuz ve DASK, zorunlu deprem sigortası kapsamında konutunuza 80 bin TL teminat verdi. Sigorta şirketinden de üzeri için sigorta yaptırdınız. Konutunuz yıkılırsa DASK, 78.400 bin TL’yi (Yüzde 2 muafiyet bedeli düşüldükten sonra ödenecek rakam) öder, 70 bin TL’yi de sigorta şirketinden alırsınız.
Hürriyet