Anayasa Uzlaşma Alt Komisyonu’nda BDP’nin “asgari ücretin vergi dışı” kalması önerisi diğer 3 parti tarafından da benimsendi.
Sendika ve konfederasyonların yıllardır mücadelesini verdiği “asgari ücretten vergi alınmaması” hükmü, 4 partinin uzlaşmasıyla yeni anayasa metnine girdi.
“Ekonomik ve Sosyal Haklar” bölümünün yazımını sürdüren Anayasa Uzlaşma Alt Komisyonu, yeni anayasaya “Asgari ücretten vergi alınamaz” hükmünün konulmasında uzlaştı. “Ekonomik Sosyal Haklar”la ilgili alt komisyon dünkü toplantısında “Devletin Ekonomik ve sosyal görevlerinin sınırı” maddesi ve “Çalışma, İş Güvenliği ve Adil Ücret Hakkı” maddesinin müzakerelerini tamamladı. AKP ve MHP, 1961 ve 982 anayasalarında, “Devletin ekonomik sosyal yükümlülüklerini ekonomik yeterliliği ölçüsünde yerine getirir” hükmü bulunduğunu belirterek, bu hükmün aynen korunmasını istedi. Ancak CHP, çağdaş anayasalarda bu tür sınırlamaların kabul edilemeyeceğini belirterek, “Devlet, hiçbir şekilde, eğitim, sağlık, konut, eğitim haklarının haklarını, mali kaynakların yetersizliğini ileri sürerek yerine getirmekten kaçınamaz” ilkesinin konulmasını istedi. AKP buna yanaşmayınca, madde üzerinde uzlaşma sağlanamayarak, üst komisyona bırakıldı.
“Çalışma, İş Güvenliği ve Adil Ücret hakkı” maddeside ise büyük ölçüde uzlaşmaya varılırken, en önemli düzenleme BDP’nin önerdiği “asgari ücretin vergi dışı bırakılması”na diğer partilerin de destek vererek, metne girmesi oldu. Komisyonda uzlaşılan metin şöyyle:
“Herkes çalışma dinlenme, insan onur ve haysiyetine uygun yaşam sürdürmesini sağlayacak düzeyde bir adil ücret hakkına sahiptir. Hiçkimse yaşına ve gücüne aykırı işte çalıştırılamaz.
Devlet, çalışanların yaptıkları işe uygun adil bir ücret elde etmek, sosyal yardımlaradna yararlanmak, yaşam düzeyini yükseltmek ve çalışanları ve işsizleri korumak, işsizliği önlemeye elverişli bir ekonomik ortam yaratmak, iş güvenliğini korumak için gerekli tedbirelir alır.
Asgari ücretin tespitinde çalışanların geçim şartları ile ekonomik durumu gözönünde bulunudurluur. Asgari ücretten vergi alınamaz.”
Çalışanlar için ücretli hafta tatili , bayram tatili, yıllık izin hakları, iş koşullarının ve çalışma ortamlarının düzenlenmesi ve iyileştirilmesi sürecine katılma hakları ve şartları kanunla düzenlenir.”
Kadın anlaşmazlığı
Komisyonda CHP ve BDP bu maddeye, “Devlet kadınların çalışma hayatına katılmasının önündteki engelleri kaldırmakla yükümlüdür. İstihdam konusunda cinsiyet farkı gözetmeksizin fırsat eşitliği ve eşit muamele görme hakkını güvence altına alır” hükmünün konulmasını istedi. Bu öneriye karşı çıkan AKP-MHP bloğu ise “Kadınlar ve küçükler ile bedeni ve ruhi yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar” hükmünün eklenmesini istedi.
Ancak CHP’li Süheyl Batum, bu ifadeyle kadınların “çocuk ve engelliler” gibi korunmaya muhtaç varlıklar olarak tanımlandığını belirterek, “Biz kadınları korunmaya muhtaç değil, eşit yurttaşlar olarak kabul ediyoruz. Korunmaya muhtaç kapsamına ancak hamile ve emzirme dönemindeki kadınlardır” görüşünü savundu. CHP, bu fıkradaki “kadınlar” ifadesinin “hamile ve emziren kadınlar” olarak yazılmasını istedi. Ancak kesin uzlaşma sağlanamayınca, konu üst komisyona bırakıldı.
“Geciktirme” kavgası
“Temel Hak ve Özgürlükler” bölümüyle ilgili oluşturulan Alt Komisyon da BDP’li Altan Tan’ın başkanlığında yaptığı toplantıda, “Eğitim hakkı” maddesini gündemine aldı. Ancak, MHP, bir önceki toplantıda görüşülen “Temel Hak ve Özgürlüklerin korunması” maddesine, mevcut anayasanın 14. maddesindeki “bölücülükle” ilgili hükümlerin ayrı bir “fıkra” olarak bu maddeye eklenmesini önerdi. Komisyonda ayırca, mevcut anayasanın 90. maddesindeki “yasalarla uluslararası sözleşmelerin çelişmesi durumunda uluslararası sözleşmelerin esas alınmasını” içeren hükmün de bu maddeye eklenip eklenmeyeceği tartışıldı. Ancak tartışmanın uzaması ve bu madde üzerindeki görüşmelerin bir türlü tamamlanamaması üzerine BDP’li Altan Tan, “MHP ve CHP, eğitim hakkı maddesine geçilmesini engellemek için sürekli müzakereyi uzatıyor” eleştirisi yöneltti. MHP’li Faruk Bal, “Böyle bir niyetimiz asla yok” derken, CHP’li Atilla Kart, yeni anayasa ile ilgili gecikmenin “iktidar partisinin” tutumundan kaynaklandığını ifade etti. Buna tepki gösteren AKP’li Mustafa Şentop ise Kart’ın kendilerine “iftira attığını” savunarak, gecikmenin CHP’lilerin önerilerini geç vermesinden kaynaklandığını söyleyince tartışma çıktı. Tartışma karşılıklı atışmayla büyüyünce, toplantıya ara verildi. Tartışmanın ardından yeniden toplanan komisyonda herhangi bir ilerleme sağlanamayınca, “Eğitim Hakkı” maddesinin görüşülmesine geçilemeyince, görüşmeler çarşamba gününe kaldı.
Cumhuriyet