Konuşmacısı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Çağdaş Yunan Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı mezunu Gönenç Turan idi.
Yaşayan mübadillerle de görüşmeler yaparak, göç esnasında yaşananlar hakkında da bilgilendirme yapan Turan, ‘’Yıllardır yaşam sürdürdüğünüz bir ülkeden 1 gün içerisinde ayrılmak, kolay olmasa gerek. Yeni bir ülkeye geliyorsunuz. Orada eviniz, arkadaşınız hatta sevdiklerinizin bir kısmı yok’’ dedi.
Cumhuriyet Hükümeti’nin anlaşma yapılmasının ardından, gelecek olan soydaşların Türkiye’de sıkıntı çekmemeleri için, geldikleri bölgede yetiştirdikleri tarım ürünlerinin üretildiği bölgelere yerleştirmek istendiğini, Kavala’da tütün yetiştirilmesi nedeniyle; buradan gelen soydaşların, Samsun’a yerleştirildiğini, Girit ve Midilli Adalarından ilk göçün 1924 yılında başladığını, Urla’ya gelenlerin bir kısmının burayı beğenmemeleri nedeniyle Dikili’ye gönderildiğini, Necati Cumalı’nın, Urla’da kalmayı tercih ettiğini, Girit’ten gelenlerle, Midilli ve Yunanistan’ın Kavala, Selanik ve Yanya bölgelerinden gelenler ve yerli halk arasında sıkıntılar yaşandığını belirtti. Ankara Hükümeti’nin, soydaşlarımızı rahat ettirmek için canla başla çalıştığını ama ülkenin içinde bulunduğu ekonomik durum nedeniyle sıkıntılar yaşandığına vurgu yaptı.
İzleyiciler arasında bulunan 22 Dönem İzmir Milletvekili Yılmaz Kaya söz aldı. ‘’ Anne, babası Bulgaristan’dan göç eden bir ailenin çocuğuyum. Atalarımız yüz yıllar önce Karaman’dan bu ülkelere gönderilmiş. Soydaşlarımızı en çok üzen konu, kendilerinden Bulgar veya Yunan Göçmeni olarak söz edilmesidir. Mübadele antlaşması yapılırken tarafların milliyetleri değil de dinleri esas alınmıştır. Bu nedenle Türkiye’de yaşayan Türklerden hiristiyanlığı kabul edenler de göç etmek zorunda kalmıştır. Yunanistan’a yaptığım ziyaretlerden birinde Kayseri’den göç eden bir amca ile karşılaştım. Yunanlıların kendisini kabullenmediğini, yaşadıklarını gözyaşları içinde bana anlattı ‘’ dedi.
Etkinlik, Ayvalık ve Dikili’den gelen katılımcıların, birbirleriyle hasret giderici sohbetleriyle sona erdi.
Haber ve fotoğraf : Osman Gazi Oktay