11 Eylül 2001’de New York’taki İkiz Kuleler’e yönelik saldırılardan sonra başlayan ABD’nin Afganistan işgali 13 yıl sürdü. ABD tarihinin en uzun işgalinde 2 bin 356 Amerikan askeri hayatını kaybetti. İşgal süresince 100 binden fazla Müslüman Afgan hayatın
ABD liderliğindeki NATO güçlerinin Afganistan’daki işgal harekâtı, 28 Aralık’ta Kabil’de düzenlenen törenle resmen sona erdi. NATO’nun işgal misyonunun da 31 Aralık 2014’te sona ermesiyle 350 bin Afgan güvenlik gücü mensubu ülkenin güvenliğinden sorumlu olacak, ABD sadece hava desteği verecek. Amerikan askerleri ülkedeki belirli birkaç üste kalacak ve sayıları 2015 sonuna kadar 5-6 bine düşürülecek.
11 Eylül 2001’in öncesinde planlandı
New York’taki İkiz Kuleler’e 11 Eylül 2001’de düzenlenen ‘failleri net olarak saptanamayan’ saldırılardan kısa bir süre sonra Afganistan’a askeri güç gönderen ABD, tarihinin en uzun savaşında 2 bin 300’ü aşkın askerini kaybederken, savaşın ülkeye maliyeti 686 milyar doları buldu. ABD, 11 Eylül 2001’de tarihinin en büyük terör saldırılarından biriyle sarsıldı. Saldırıların ABD derin devleti tarafından yapıldığı o günden bu yana sürekli vurgulanıyor. İkiz kuleler yıkılırken, saldırıda 3 binden fazla insanın yaşamını yitirdiği savunuldu. Kulelerde çalışan Yahudilere önceden haber verildiği de iddia edildi. Bizzat ABD’deki inşaat uzmanları, yolcu uçaklarıyla yapılan saldırılarda çelikten yapılan binaların bu şekilde yıkılmayacağını, binaların ancak temele yüksek miktarda patlayıcı yerleştirmekle yerle bir olabileceğini vurguladı.
Haçlı seferleri başlıyor
İkiz Kule saldırıları akabinde ABD’nin dünyanın çeşitli bölgelerine müdahalesine bahane teşkil etti. İlk hedef Afganistan oldu. 11 Eylül saldırılarından tam 26 gün sonra 7 Ekim’de dönemin ABD Başkanı Bush, Afganistan’a Haçlı Seferleri’nin (Crusade) başladığını ilan etti. İşgalin adı ‘Kalıcı Özgürlük Operasyonu’ idi...
Dönemin İngiltere Savunma Bakanı Adam Ingram, 4 bin 200 İngiliz askerinin Afganistan’a gönderileceğini bildirirken, operasyonlar bir ayını doldurmadan Türkiye’nin de aralarında bulunduğu çok sayıda ülke Afganistan’a asker göndereceğini açıkladı. Birleşmiş Milletler de, Uluslararası Güvenlik ve Destek Gücü’nün (ISAF) kurulması ve Afganlılara güvenlik desteği verilmesini onayladı. NATO, Ağustos 2003’de ISAF’ın sorumluluğunu üstlendi. İşgal bir yandan sürerken, ülkede ‘yandaş hükümet kurma’ çabaları da başladı. Afganistan 2004 başında yeni bir anayasa benimsedi ve Ekim ayında yapılan ilk demokratik seçimlerin ardından Hamit Karzai, demokratik seçimle göreve gelmiş ilk Afganistan Devlet Başkanı seçildi.
ABD askeri sayısı 100 bini aştı
ABD Başkanı George W. Bush, Mart 2006’da Afganistan’a ilk ziyaretini yaparak Karzai’yle görüşürken, 2007 yılının başında Bush, NATO’dan, sayıları o dönemde 50 bini bulan uluslararası koalisyon askerlerinin sayısının artırılmasını istedi. Diğer yandan Barack Obama, ülkeye ilk ziyaretini ABD başkan adayıyken 2008’de yaptı. Obama, 2009’da göreve başlamasının ardından Afganistan’da görev yapan Amerikan askerlerinin sayısının 17 bin kişi daha artırılmasını onayladı. Obama, ilk başkanlık yılının sonuna geldiği 2010’da yaklaşık 30 bin Amerikan askerinin daha Afganistan’a gideceğini duyurdu. Obama’nın açıkladığı bu rakamla, 2001’den itibaren Afganistan’daki ABD askerlerinin sayısı yaklaşık 100 bine ulaşmış oldu. ABD askerlerinin haricinde o dönemde Afganistan’da NATO’nun da 40 bin askeri bulunuyordu.
100 binden fazla Afgan öldü
Washington ile Kabil arasındaki tansiyonu yükselten bir dizi gelişme 2012 başlarında yaşandı. Amerikan askerlerinin şubat ayında Kur’an yaktığının ortaya çıkması üzerine iki ülke arasında gerilen ilişkiler, Kandahar bölgesinde NATO üssünde görevli Amerikan askerinin, yakınlarda bulunan bir köyde evlere girerek sivillere rastgele ateş açmasıyla iyice gerildi. Amerikalı askerin saldırısında aralarında 9 çocuk ve 3 kadının da bulunduğu 15 kişi hayatını kaybetti. Yıllar süren işgalde bugüne kadar ölen Afganlıların sayısının 100 bine yaklaştığı ifade edilirken, on binlerce vatandaş yaralandı. Ayrıca işgal boyunca insansız hava araçlarının sivillerin ölümündeki payı oldukça tartışıldı. BM verilerine göre, bu yıl Ocak-Kasım dönemindeki şiddet olaylarında 3 bin 188 kişi hayatını kaybetti.
Tarihin en uzun işgali
Tarihinin en uzun işgalinin maliyeti ABD’ye 686 milyar dolar oldu. Harvard Kennedy School’un raporuna göre, ABD’nin bu savaş için ayırdığı bütçe, George W. Bush başkanlığını bırakırken 171.7 milyar dolara ulaştı. Obama döneminde ise bu rakam 2012 sonu itibariyle 385.6 milyar dolara ulaştı. ABD yönetimi, 2013’den itibaren savaş için 128.7 milyar dolar harcayarak, 13 yıllık savaşta toplam 686 milyar dolar harcadı. BM, bu kayıpların büyük bir kısmına Taliban’ın neden olduğunu ve geçen yıla göre sivil kayıplarda yüzde 19 artış olduğunu belirtti.
Yeni Mesaj