Türkiye’nin siyasi hayatında 1962 yılından 2000 yılına kadar 38 yıl boyunca 7 yıl Cumhurbaşkanı ve 11 yıl da Başbakan olarak yer alan 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, saat 02.05’te solunum yolu enfeksiyonu ve kalp yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetti
Türkiye Cumhuriyeti’nin 9. Cumhurbaşkanı, 40 yılı aşkın siyasi hayatında kendi deyimiyle “altı kez gittiği başbakanlığa yedi kez gelen” parti lideri, Devlet Su İşleri’nin “barajlar kralı” lakaplı inşaat mühendisi genel müdürü, Türk siyasetinin fötr şapkalı “baba”sı Süleyman Demirel, 91 yaşında hayatını kaybetti. Süleyman Demirel, önceki gece saat 02.05’te solunum yolu enfeksiyonu ve kalp yetmezliği nedeniyle, tedavi olduğu Özel Ankara Güven Hastanesi’nde yaşamını yitirdi.
Özel Ankara Güven Hastanesi’nden yapılan açıklamada, Demirel’in vefatına ilişkin bilgi verildi. Açıklamada, şunlar kaydedildi: “Değerli Türk Milletine, 9. Cumhurbaşkanımız Sayın Süleyman Demirel, 13 Mayıs 2015 tarihinde böbrek yetmezliği, kalp yetmezliği ve akut solunum yolları enfeksiyonu sebebiyle hastanemize yatırılmıştır. Takip eden günlerde sağlık durumu giderek ağırlaşmış ve tedavileri devam etmekte iken, 16 Haziran 2015 tarihinde solunum ve kalp fonksiyonlarında ileri derece kötüleşme olmuştur. Yapılan tüm girişimlere rağmen cevap alınamamış, 17 Haziran 2015 saat 02.05’te hayatını kaybetmiştir. Kendisine Allah’tan rahmet, yakınlarına ve Türk Milletine başsağlığı dileriz.”
Şapkasını asla bırakmadı
Kimseye kaptırmadığı şapkası ile Demirel, Türk siyasi tarihine unutulmaz bir simgeyle kazındı. Demirel, şapkanın demokraside bir simge haline geldiği değerlendirmesinde bulunmuştu. Türk siyasetinde “Binaenaleyh” denildiğinde akla gelen tek isim Süleyman Demirel oldu. Kimseye kaptırmadığı şapkası ve fotoğraf karelerine de yansıyan “kaptırmama mücadelesi” ile Demirel, Türk siyasi tarihine unutulmaz bir simgeyle kazındı. Demirel şapkanın demokraside bir simge haline geldiğini söyleyerek, “Şapka benim değil milletin şimdi” değerlendirmesini de yaptı.
Süleyman Demirel, “Bir takım yürüyüşler oluyor diye asabınız bozulmasın, yürümekle sokaklar eskimez”, “Memlekette benzin vardı da biz mi içtik”, “Bana sağcılar adam öldürüyor dedirtemezsiniz”, “GAP’ı gaptırmam”, “Elektriğin komünisti olur mu”, “Ege bir Yunan gölü değildir, Ege bir Türk gölü de değildir, binanaleyh Ege bir göl değildir”, “Dün dündür, bugün bugündür” sözleriyle de hafızalarda yer etti.
Genç yaşta DSİ Genel Müdürlüğü
Demirel, Isparta’nın Atabey ilçesine bağlı İslamköy’de “Paşa Dayı” Yahya Bey ile Ümmühan Hanım’ın ikinci çocuğu olarak 1 Kasım 1924 yılında doğdu. İlköğrenimini 1930-35 yıllarında doğduğu köyde, ortaokul ve liseyi Isparta ve Afyon’da bitirdi. Afyon Lisesi’nden 1941 yılında mezun olan Demirel, daha sonraki yıllarda İstanbul Teknik Üniversitesi adını alacak olan Mühendis Mektebi sınavlarını kazandı.
İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi’nden 1949’da mezun olan Demirel, aynı yıl Elektrik İşleri Etüd İdaresinde göreve başladı. Sulama ve elektrik konularında araştırma yapmak üzere ABD’ye gönderilen Demirel, yurda dönmesinin ardından, kendisine “barajlar kralı” unvanını getirecek Devlet Su İşleri’ne atandı. Barajlar Dairesi başkanlığından sonra 1955’te Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’ne getirilen Demirel, genel müdür olarak, çok sayıda baraj ve sulama projesini hayata geçirdi. Eisenhower Vakfı’nın bursiyerini alarak bir kez daha ABD’ye giden Demirel, askerlik görevi için 1960’ta genel müdürlükten ayrıldı.
27 Mayıs’tan sonra bir süre serbest mühendislik ve müteahhitlik yapan Demirel, ODTÜ’de öğretim görevlisi olarak çalıştı. Boğaz Köprüsü’nün ilk projesini hazırlayan ABD’nin uluslararası mühendislik ve müteahhitlik firması Morrison Knudsen Inc.’in Türkiye temsilciliğini üstlenen Demirel, bu görevinden dolayı bir dönem “Morrison Süleyman” olarak da anıldı.
“Barajlar kralı”siyasete giriyor
Siyasete 1962 yılında Adalet Partisi (AP) İdare Kurulu üyesi olarak başlayan Demirel, iki yıl içinde, 28 Kasım 1964’te genel başkanlığa seçildi. Kurulmasını sağladığı ve Şubat-Ekim 1965 aylarında görev yapan koalisyon hükumetinde Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı olarak görev alan Demirel, 10 Ekim 1965’te gerçekleştirilen seçimlerde ilk kez milletvekili oldu.
7 kez hükümet kurdu
Seçimlerden birinci çıkan partinin lideri, Isparta milletvekili Süleyman Demirel, Türkiye Cumhuriyeti’nin 12. Başbakanı olarak hükümeti oluşturdu. Demirel, 1969, 1970, 1975, 1977 ve 1979 yıllarında beş kez daha hükümet kurdu. 12 Mart muhtırasından sonra “şapkasını alıp giden” Demirel, Adalet Partisi 1973 seçimlerinden ikinci parti olarak çıkınca ana muhalefet lideri olarak siyasi hayatına devam etti.
Liderlerden açıklamalar
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in devlet ve siyaset adamı olarak Türk siyasi tarihinin önemli isimleri arasında yer aldığını bildirdi. Erdoğan, “Süleyman Demirel, üstlendiği görevler, gerçekleştirdiği hizmetler ve siyasetteki rolü ile aziz milletimiz tarafından gelecekte de yad edilecektir. Türkiye’nin 9. Cumhurbaşkanı Sayın Demirel’e rahmet diliyor; ailesine, yakınlarına ve milletimize başsağlığı temenni ediyorum” dedi.
Demirel’in vefatı nedeniyle ulusal yas
Başbakan Ahmet Davutoğlu, 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in vefatı nedeniyle tüm cumhurbaşkanlarına yapılan devlet protokolü detayları uygulanarak, dünden itibaren ulusal yas ilan edildiğini bildirdi. Benzer bir uygulama 9 Mayıs 2015’te vefat eden 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren için yapılmamıştı.