İster tahıl ya da et, ister şeker ya da süt olsun, tüm önemli gıda ürünlerinin dünya pazarlarındaki fiyatı 2011 yılında, bundan on yıl öncesine oranla iki kat arttı. Fiyat artışına, kalkınmanın eşiğindeki ülkelerdeki tüketim ya da dünya genelindeki mahsul kaybının gerekçe gösterilmesi bu durumu açıklamaya yetmiyor. Washington’daki Uluslararası Tarım ve Gıda Politikaları Araştırma Enstitüsü’nün (IFPRI) uzmanları, son tarımsal hammadde fiyatlarındaki artışın yaklaşık üçte birinden, borsada tahıl ya da pirinç gibi yükselen değerlere odaklanan spekülâtörleri sorumlu tutuyor.
1 milyar kişi açlık çekiyor
Gıda fiyatlarındaki artış da G20 ülkelerinin gündemindeki en önemli konuyu oluşturuyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü FAO’nun verilerine göre, gıda fiyatlarındaki artış dünyada açlık çekenlerin sayısının bir milyara çıkmasına neden oldu. Ne var ki son iki yıldır vadeli işlem piyasasındaki durum değişmeye başladı. Üstünlük sanki spekülâtörlere geçti. Hammadde fiyatlarının artacağına oynayan, daha fazla para kazanıyor. İşte bu nedenle G20 ülkeleri, fiyat sıçramalarını kontrol altına almak istiyor. Fransa başkanlığındaki G20 grubu, bir uluslararası tarım piyasası bilgi sistemi kurulmasını kararlaştırdı. Bu sistemle vadeli işlem piyasalarının yeniden raylarına oturtulması hedefleniyor. Çünkü bu işlemlerin yaklaşık yüzde 90’ı şimdiye kadar resmi borsalar dışında yapılıyordu. Avrupa Birliği Komisyonu da, hammadde vadeli işlem sözleşmesi ile yapılan ticaretin sadece resmi borsalarda yapılmasına izin verilmesini öneriyor. Ayrıca, tüccara rapor sunma zorunluluğu getirmek ve denetim makamlarına da daha fazla müdahale yetkisi vermek suretiyle spekülasyonun bastırılması öngörülüyor.
YeniMesaj