New York Times’ta yer alan bir analizde Türkiye’nin son dönemde elde ettiği ekonomik başarılarla krizdeki Avrupa’ya asıl ‘hasta adam’ın kim olduğunu gösterdiği vurgulandı. Ancak övgünün yanı sıra uyarı da geldi: Kibirli Türk tavrı Ankara’yı kör etmesin...
New York Times’da yer alan bir analizde Türkiye’nin son dönemde elde ettiği ekonomik başarılarla krizdeki Avrupa’ya asıl ‘hasta adam’ın kim olduğunu gösterdiğini ancak yine de ekonomik açıdan dikkatli olması gerektiği uyarısı yapıldı.
Birinci Dünya Savaşı’nda, Batılı devletlerin Türkiye’yi tanımlamak için kullandığı ‘hasta adam’ ifadesi, son dönemde Avrupa’da yaşanan ekonomik kriz sonrası yeniden kullanılmaya başladı.
Ekonomi Bakanı Çağlayan’ın kısa süre önce yaptığı, “Bize geçmişte (hasta) diyen Avrupa şu anda yoğun bakımda yatıyor, Allah şifa versin” sözleri de henüz hafızalardaki tazeliğini koruyor.
İşte böyle bir dönemde New York Times’da yer alan bir analizde Türkiye’deki gelir düzeyinin artması ve ekonomik kriz sonrası Yunanistan’ın zor günler yaşamasıyla ‘hasta adam’ tanımına daha çok uyduğu tespiti yapıldı. Hatta analizde Türk turistlerin Yunan adalarına sıkça gitmesiyle bu ülkenin zor durumdan kurtulmasına yardımcı olduğu ifade edildi.
Böbürlenmek hakları
New York Times, “Avrupa ekonomik krizi ile sarsılırken Türklerin, Osmanlılar gibi bir parça böbürlenmesi affedilebilir” sözleriyle başladığı Dan Bilefsky imzalı haber analizinde İstanbul’un dev AVM’lerinde ‘parlak renkli türbanları ve Gucci çantalarıyla’ alışveriş yapan genç kadınlarla, ‘BMW’nin son modelini 150 bin dolar ödeyip almak için altı aylık bekleme listelerine giren şirket avukatlarına’ dikkat çekildi.
19 yüzyılında Osmanlı Imparatorluğu için kullanılan “Avrupa’nın hasta adamı” deyiminin artık yüksek gelirli Türk turistlerinin adalarına aktığı Yunanistan’a yakıştırıldığını kaydeden NYT, şu uyarıyı da yaptı:
“Gözle görünür refahın tüm işaretlerine ve Türk liderlerince, Türkiye’nin dünya için ekonomik model olduğu yönündeki yüksek sesli beyanlarına rağmen, iktisatçılar, Türk ekonomisinin aşırı ısınma, sonra da durma riskiyle karşı karşıya bulunduğu uyarılarını yapıyor.”
Model olacağız derken aniden durabilirsiniz
Ancak analizde Türkiye’nin mevcut durumuna yapılan bu övgüyle birlikte önemli uyarılar da yer aldı. Analizde, ülkedeki siyasiler tarafından dile getirilen, ‘Türkiye’nin dünya için bir ekonomik model olabileceği’ tezine karşı uzmanların ekonomideki aşırı ısınma ve yavaşlama uyarılarına vurgu yapıldı. Analistler tarafından yapılan, tüketici kredilerindeki patlamanın cari açıkta yarattığı endişe uyarılarına da dikkat çekildi. Geçen yıl GSYİH’nın yüzde 10’u oranında gerçekleşen cari açığın her ne kadar bu yıl yüzde 8 düzeyinde gerçekleşmesi beklense de ciddi risk yarattığının altı çizildi.
Bu düzeydeki büyük açıkların kapatılmasının Türkiye’nin daha önceki iki krizde yaşadığı durumdan daha zorlu olduğuna değinilen analizde, Türkiye’nin ‘kibrinin’ önündeki tehlikeleri görme konusunda Ankara’nın gözünü körleştirdiği vurgulandı. Diğer taraftan artan Suriye gerginliği ile birlikte bölgedeki istikrarsızlığın da Türkiye’nin işleri bozabileceğine dikkat çekildi.
Türkiye’nin ekonomik şöhretlerinin, 21. Yüzyıl’ın galibinin, Avrupa veya ABD değil Türkiye olacağını söylemekten zevk duysa da IMF’nin son aylarda ‘çok daha az pembe tablo çizdiğini’ yazan gazete, Ankara’nın 4-5 IMF raporunun yayınlanmasını bloke ettiğine de dikkat çekti. NYT, ihracat ve enflasyon gibi alanlara yönelik uyarılara da vurgu yaptıktan sonra “İtidali bir tek IMF tavsiye etmiyor” dedikten sonra Başbakan Tayyip Erdoğan’ın sert tepkisine yol açan Standard & Poor’s Türkiye’nin notunu olumludan durağana çevirme kararını ve bunun gerekçelerini anımsattı. Gazete, haberin son bölümünde ise, Suriye krizi dâhil, bölgesel ihtilafların Türkiye üzerinde olumsuz bir etkisi olabileceği uyarılarına yer verdi.
Vatan