DİSK Genel Başkanı Kani Beko’nun İŞKUR Genel Kurulu’nda yaptığı konuşma
Sayın Bakan
Sayın İŞKUR Genel Müdürü
İŞKUR Genel Kurulun değerli delegeleri,
Türkiye’de çalışma yaşamı açısından son derece önemli bir yere sahip olan İŞKUR, kurumsal olarak ciddi bir genişleme sürecindedir. Bu süreçte İŞKUR’un yürüttüğü istihdam faaliyetlerinin ve işgücünü kayıtlı hale getirme çabalarının önemli olduğunu düşünmekteyiz. Yine İŞKUR ile birlikte yer aldığımız etkinliklerde kurulan karşılıklı etkileşimlerin gelecek açısından son derece önemli olacağını düşünüyoruz.
Emekçilerin giderek artan sorunlarının karşısında, kurumunuzla sendikalar arasındaki ilişkilerin çalışma yaşamında anahtar bir rol oynayacağı kanısındayız. Bu anlamda İŞKUR’un görevi sadece bir iş bulma faaliyeti olarak görülemez.
İşe giren işçinin çalışma yaşamına katılımı, işin niteliği, çalışma koşullarının ve hakların geliştirilmesi gibi pek çok konuda sosyal gelişmenin de parçası olması gereği açıktır.
Bugün insanların çalışma hakkı bir ticaret unsuru haline getiriliyor ve emeklerini satma hakları bile ticarileştiriliyor. Bu gelişmeler karşısında kamunun emekçilere kamusal bir sorumlulukla hizmet etmesi gerekiyor.
Dolayısı ile İŞKUR ile özellikle insan onuruna yaraşır iş ve örgütlü toplum yaratma amaçlı projelerde ve eğitimlerde yan yana olmayı istiyoruz.
İşe giren işçilerin sorunlarının takipçisi olmak açısından ortak bir tutum geliştirmeyi istiyoruz.
İŞKUR, evrensel normlarda emekçilere ve işsizlere hizmet eden bir kurum haline gelmelidir. Kardan önce insan olgusu ile hareket eden, sosyal konulara duyarlı bir yönetim politikasını hayata geçirmelidir.
Değerli Genel Kurul üyeleri,
Bu anlamda İŞKUR’un temel faaliyet alanını oluşturan istihdam meselesi elbette ki, hükümetlerin istihdam stratejilerinden bağımsız değildir.
Ancak hükümetlerin stratejisi ne olursa olsun İŞKUR’un sorumluluğu insan onuruna yaraşır iş ekseninde ele alınmalıdır.
Konfederasyonumuz; İŞKUR ile bugüne kadar sürdürdüğü kurumsal ilişkiyi geliştirmek istemektedir.
Özellikle, güvencesiz, kayıtdışı çalışmayla mücadeleye ve dezavantajlı kesimlerin çalışma yaşamına insan onuruna yaraşır biçimde dahil olmasına, sendikal hakların alanını genişletmeye katkı vermeye hazırız.
Bu bağlamda İŞKUR’un son dönemde yürüttüğü ya da üstlendiği bazı fonksiyonların maalesef son derece olumsuz sonuçlarının olduğunu düşünüyoruz.
İŞKUR giderek piyasa odaklı çalışan ticari bir kuruma dönüştürülüyor.
Özel istihdam bürolarının İŞKUR’un işlevleri üstlenmeye başlandığını görüyoruz.
İşi ve işçiyi korumak yerine işletmeyi korumaya odaklandığını kaygıyla izliyoruz
Aktif işgücü politikaları adı altında yürütülen faaliyetlerle, işçilerin işsizlik gerçeğinin baskısı altında, ucuz işgücü olarak kullanıldığına tanıklık ediyoruz.
İnsanların bilgi ve deneyimlerinin esnek işgücü piyasaları başlığı altında yok sayıldığı bir dönemdeyiz.
İnsanlar sürekli yeni vasıflar edinmek durumunda bırakılıyor.
Çok vasıflı ama işsiz insanların sayısı giderek artıyor.
Kişilerin vasıflarının çeşitlenmesi, aynı vasfa sahip iş arayan insanların sayısının artması ile işçilerin ücretleri üzerindeki baskıyı arttırıyor.
Bu gerçeği görmeden sadece piyasanın ihtiyaçlarına odaklanarak politika üretmek son derece yanlıştır.
Bu yanlışın sonuçlarını “iş beğenmiyorlar” diye sunmak daha da yanlıştır.
İnsanlar bilgi birikimlerinin, deneyimlerinin yok sayılarak, asgari ücrete mahkum edilmelerini elbette kabul etmeyecekler. “İş beğenmeme” değil, insanların vasıflarına, bilgi ve deneyimlerine uygun çalışma koşullarının üretilmemesi sorunuyla karşı karşıyayız.
Değerli Genel Kurul üyeleri,
Özel İstihdam Büroları, dünya çapında modern kölelik büroları ve işçi simsarlığı olarak tanımlanmaktadır.
İşçinin emeğini satma ve iş seçme özgürlüğü ticaret konusu yapılmaktadır. İşçi belli bir istihdam bürosunun işçisi görünürken, söz konusu büro işçiyi belli sürelerle firmalara satacaktır.
İşçi gerçekte çalıştığı işyerinin değil, onu kiralayan firmanın işçisi olarak görülecektir. Sendikalaşma hakkı yok sayılacak, işçinin nerede ve ne koşulda çalışacağı işvereninin dudağından çıkacak söze bakacaktır.
O esnada fiili olarak çalışmasa bile işçi istihdamda sayılmaya devam edecektir. Kısmi süreli çalışma yaygınlaşacaktır.
Kadınlar bu tip güvencesiz ve kuralsız çalışma biçimlerinin en önemli hedefi konumundadır.
İş güvencesinin, işçiyi koruyan yeterli düzenlemelerin bulunmadığı koşullarda bu tip bir kiralık işçilik uygulaması çalışma hayatını dinamitleyecektir.
Bu uygulama taşeronluk uygulamasının daha da kötü bir biçimi haline gelecektir.
Bu nedenle İŞKUR’un bu uygulamayı savunması amaç ve ilkelerine aykırıdır. Böyle bir çalışma biçimini kabul etmek mümkün değildir.
Değerli katılımcılar,
Bir başka canımızı yakan konu işsizlik fonudur. İşsizlik fonunun amacı doğrultusunda kullanılması temel talebimizidir.
Mart 2002 tarihinden bugüne kadar geçen 11 yılda yararlanma şartlarını karşılayamadığı için yaklaşık 1 milyon işçi İŞKUR’un kapısından dönmüştür.
Yani fona başvuran her dört işsizden biri eksik prim yatırılması, prim süresinin yetersizliği gibi bahanelerle açlığa mahkum edilmiştir.
11 yılda işsizler için toplam 6 milyar TL ödeme yapılmıştır. Bu miktar, fon giderlerinin yalnızca dörtte biridir.
Peki geri kalan dörtte üçüne ne oldu?
Fondan yapılan harcamaların yarısından çoğu son 5 yıl içerisinde, hükümetin icraatlarına ayrılmıştır.
Yani yol yapımından, enerji santraline kadar pek çok iş için kullanılmıştır.
Bu para ile 11 yıl süresince 2 milyonu aşkın işsize işsizlik ödeneği verilebilirdi.
Son 5 yılda prim indirimi adı altında patronların sigorta primi olarak ödenen tutar ise 25 milyar TL’yi buldu.
Patronlara 5 yılda 25 milyar, işsize 11 yılda 6 milyar TL.
Sanki ihtiyacı olan, açlık tehlikesiyle karşı karşıya olan işsizler değil de patronlar. Ayıptır, günahtır.
Değerli Genel Kurul üyeleri,
Fonun sadece aylık geliri 1 milyar TL’yi bulmaktadır.
Fondan yapılan aylık harcamalar bu tutarın 10’da biri seviyelerindedir.
Buna göre şu anda fonda biriken anaparayla, başka bir harcama yapmaksızın 2 milyonu aşkın kişiye ödeme yapılabilir.
Resmi işsizlerin sadece yüzde 8’i, iş aramayan, umutsuz işsizler dahil edildiğinde yüzde 5’i zaten cüzi bir rakam olan işsizlik ödeneğinden faydalanabilmektedir.
Bugün İŞKUR’a kayıtlı işsizlerin sayısı 2 milyon civarındadır.
İşsizlik Fonu’nda biriken tutar, tüm kayıtlı işsizlere işsizlik ödeneği ödeyebilecek ve kendini döndürebilecek kadar önemli bir kaynaktır.
Sonuç olarak devlet işsizlere ya kendi ilgi ve becerisine uygun bir iş bulmak ya da onlara gelir desteği yapmak zorundadır. İŞKUR bu amaç için yapılandırılmalı ve bu sorumluluğu üstlenmelidir.
Bu duygu ve düşünceli Genel Kurul’u selamlıyor, hepinize başarılar diliyorum.
Kani Beko