Uzmanlar kayıtlara geçmiş en büyük 10 buz kütlesinden birinin Antarktika'dan kopmak üzere olduğunu söylüyor. Bu konudaki tek sorun büyük bir kütlenin koparak buzdağına dönüşmesi değil, bulunduğu nokta itibariyle başka kütlelerin denizle buluşması önünde set olan bu parçanın kopması sonrası başka parçaların denizle buluşmasını engelleme işlevinin yitmesi ve sonuç olarak başka buz kütlelerinin 'daha az soğuk' denizlere doğru yol alması. Tüm bunların sonucunda da kopan kütlenin bulunduğu buz sahanlığının tamamen çökmesi.
Larsen C adı verilen buz sahanlığındaki bir çatlak Aralık ayında aniden büyüdü ve şu anda 5000 kilometrekarelik bir buz kütlesi ile Antarktika arasında sadece 20 kilometrelik bir bağlantı kaldı.
Larsen C, Antarktika’nın yani Güney Kutbu’nun kuzey ucu ile ile deniz arasındaki büyük buz sahanlığı. 350 metre kalınlığındaki bu buz sahanlığı Antarktika’nın Kuzey Batısında yüzüyor ve kıtadan akıp gelen buzulların denize inmesini engelliyor. İngiltere’de Swansea’deki Midas Projesi adlı araştırma ekibi yakında beklenen kopuşun, Larsen C’den yeni kopuşların da yolunu açabileceğini söylüyor.
Çatlak hızla ilerledi
Uzmanlar, 1995 yılında Larsen A buz sahanlığının çöküşü ve 2002’de Larsen B buz sahanlığından meydana gelen ani kopuştan sonra, Larsen C’deki çatlağı yıllardır kaygıyla izliyorlardı. Geçen yıl bu çatlağın birden hızla büyümeye başladığı görüldü. Fakat Aralık ayında çatlağın büyüme hızı iyice arttı ve bir kaç hafta içinde 18 kilometre ilerledi.
Yakında devasa bir buz dağı haline gelecek olan kütle şimdi buz sahanlığına sadece 20 kilometrelik bir hat boyunca bağlı.
Swansea Üniversitesi’ndeki Midas Projesi’nden Profesör Adrian Luckman buz kütlesinin önümüzdeki bir kaç ay içinde kopmasının kaçınılmaz olduğunu düşünüyor. Profesör Luckman kopan buz kütlesinin yüzölçümünün 5000 kilometrekare civarında olacağını tahmin ediyor. Bu hesaplamaya göre, bu şimdiye kadar kayıtlara geçen en büyük 10 buzul kopuşundan biri olacak.
Uzmanlar bunun iklimle ilgili bir olay değil bir coğrafi dinamikler sonucu meydana geldiğini söylüyor, “Buz sahanlığındaki bu çatlak onlarca yıl önce başlamıştı ancak şimdi kopuş noktasına geldi” diyorlar.
“Küresel ısınma hızlandırmış olabilir”
Küresel ısınmanın zaten muhtemel olan bu kopuşu öne almış olabileceğini ama bu tezi destekleyen doğrudan bir kanıt bulunmadığını kaydediyorlar.
“Kopuş sonrası bu sahanlığı tamamen çökebilir” endişesi
Kaygıları ise daha önce Larsen B buz sahanlığına olanın Larsen C’ye de olması. Larsen B buz sahanlığı 2002 yılında böyle bir kopuşu takiben tamamen çökmüştü.
Tahmin yürütmenin çok zor olduğunu söyleyen uzmanların kaygısı bu kopuşu yeni kopuşların izlemesi ve Larsen C’nin tamamen çökmesi.
Deniz seviyesi zamanla 10 santimetre yükselebilir
Kopacak olan buz dağı yine suda yüzeceği için deniz seviyesinde yükselmeye yol açmayacak. Ama buz sahanlığında yeni kopuşlar olursa bu buz sahanlığının ardındaki Antarktika’dan denize doğru buzul akışını hızlandırabilir ve suda yüzmeyen buzul hacmindeki artış deniz seviyesini yükseltebilir.
Şu anda kıtadan akan buzulların denize inmesi Larsen C buz sahanlığı tarafından engelleniyor. Bu engel ortadan kalkarsa tahminlere göre, küresel olarak deniz seviyesi 10 santimetre yükselebilecek. Bu erime sonucu değil, karadan kopan buzulların denize düşmesi sonucu oluşacak yükseliş miktarı.