TBMM Genel Kurulu'nda 2 gündür görüşülen Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun Tasarısı, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nde oy birliği ile kabul edildi.
TBMM'de grubu bulunan tüm partilerin ortak katılımı ve desteği ile Genel Kurula gelen 24 maddelik tasarı, oylamaya katılan 208 milletvekilinin oy birliği ile kabul edildi.
Tasarının kabulünün ardından hükümet adına bir konuşma yapan Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, bir teşekkür konuşması yaptı. Bakan Bayraktar, şöyle konuştu:
"Değerli milletvekilleri, Türkiye Cumhuriyeti'nin yüce meclisinin tüm üyelerine ve tüm gruplarına en içten teşekkürlerimi sunuyorum. Kadınlarımızın 8 Mart Dünya Kadınlar Gününü kutluyorum. Birlik ve dayanışmalarının simgesi olan biraraya gelme ve düşünmelerine, aynı zamanda fırsat olması nedeniyle 8 Mart Kadınlar Günü oldukça anlamlıdır. Böyle bir günde yüce Meclisimiz böyle bir kanunu kabul etmesiyle, kadınlarımıza güzel bir hediye sunmuştur. En temel insan hakkı olan hayat hakkının koruması amaç edinmiş olan bu kanun ve kadını yaşam hakkını öncelik haline getirmiştir. Bu kanun tüm toplumu şiddet sarmalından korumak demektir. Tüm milletvekillerimize bunun için teşekkür ediyorum. Ülkemize, insanlarımıza, kadınlarımızın hayatına katkı sağlaması dileğiyle Meclisimizi saygıyla selamlıyorum."
''Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri'' kurulacak
TBMM Genel Kurulunda kabul edilen kanuna göre, Bakanlık, gerekli uzman personelin göre yaptığı ve tercihan kadın personelin istihdam ettiği şiddetin önlenmesi ile koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin olarak uygulanmasına yönelik destek ve izleme hizmetlerinin verildiği, çalışmalarını 7 gün 24 saat esasına göre yürüten, çalışma usul ve esasları yönetmelikle belirlenen, şiddet önleme ve izleme merkezleri kuracak. Kurulan merkezlerde şiddetin önlenmesi ile koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin olarak uygulanmasına yönelik izleme çalışmaları yapılacak ve destek hizmetleri verilecek.
Koruyucu ve önleyici tedbir kararları ile zorlama hapsinin verilmesine ve uygulanmasına ilişkin veri toplayarak bilgi bankası oluşturacak olan Merkezler, tedbir kararlarının sicilini tutacak.
Merkezler, korunan bireye verilen barınma, geçici maddi yardım, sağlık, adli yardım hizmetleri ve diğer hizmetleri koordine edecek, gerekli hallerde tedbir kararlarının alınmasına ve uygulanmasına yönelik başvurularda bulunacak, bakanlık bünyesinde kurulan çağrı merkezinin düzenlemenin amacına uygun olarak yaygınlaştırılması ve yapılan başvuruların izlenmesini sağlayacak.
Korunan kişilere rehberlik hizmeti
Korunan kişilerle ilgili olarak şiddet önleme ve izleme merkezleri tarafından verilecek destek hizmetleri ise şunlar:
- Kişiye; hakları, destek alabilecekleri kurumlar, iş bulma ve benzeri konularda rehberlik etmek.
- Verilen tedbir kararıyla ulaşılmak istenen amacın gerçekleşmesine yönelik önerilerde bulunmak ve yardımlar yapmak.
- Tedbir kararlarının uygulanmasının sonuçlarını ve kişiler üzerindeki etkilerini izlemek.
- Psiko-sosyal ve ekonomik sorunların çözümünde yardım ve danışmanlık yapmak.
- Hakimin isteği üzerine; kişinin geçmişi, ailesi, çevresi, eğitimi, kişisel, sosyal, ekonomik ve psikolojik durumu hakkında ayrıntılı sosyal araştırma raporu hazırlayıp sunmak.
- İlgili merci tarafından istenilmesi halinde, tedbirlerin uygulanmasının sonuçları ve ilgililer üzerindeki etkilerine dair rapor hazırlamak.
- Sosyal Yardımlaşmayı ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu hükümleri uyarınca maddi destek sağlanması konusunda gerekli rehberliği yapmak.
Şiddet uygulayana destek hizmetleri
Şiddet uygulayan veya şiddet uygulama ihtimali bulunan kişi ile ilgili olarak şiddet önleme ve izleme merkezleri tarafından verilecek destek hizmetleri ise şöyle:
- Hakimin isteği üzerine; kişinin geçmişi, ailesi, çevresi, eğitimi, kişisel, sosyal, ekonomik ve psikolojik durumu ile diğer kişiler ve toplum açısından taşıdığı risk hakkında ayrıntılı sosyal araştırma raporu hazırlayıp sunmak.
- İlgili makam veya merci tarafından istenilmesi halinde, tedbirlerin uygulanmasının sonuçları ve ilgililer üzerindeki etkilerine dair rapor hazırlamak.
- Teşvik edici, aydınlatıcı ve yol gösterici mahiyette olmak üzere kişinin; öfke kontrolü, stresle başa çıkma, şiddeti önlemeye yönelik farkındalık sağlayarak tutum ve davranış değiştirmeyi hedefleyen eğitim ve rehabilitasyon programlarına katılmasına; alkol, uyuşturucu, uçucu veya uyarıcı madde bağımlılığının ya da ruhsal bozukluğun olması halinde, bir sağlık kuruluşunda muayene veya tedavi olmasına; meslek edindirme kurslarına katılmasına, yönelik faaliyetlerde bulunmak.
- Meslek edinme kurslarına katılım.
Şiddet mağduru ile şiddet uygulayana yönelik hizmetler, zorunlu haller dışında farklı birimlerde sunulacak.
Kurumlararası koordinasyon ve eğitim
Kanun hükümlerinin yerine getirilmesinde kurumlararası koordinasyon Bakanlık tarafından gerçekleştirilecek.
TRT ile ulusal, bölgesel ve yerel yayın yapan özel televizyon kuruluşları ve radyolar, ayda en az 90 dakika kadınların çalışma yaşamına katılımı, özellikle kadın ve çocukla ilgili olmak üzere şiddetle mücadele mekanizmaları ve benzeri politikalar konusunda Bakanlık tarafından hazırlanan ya da hazırlattırılan bilgilendirme materyallerini yayınlamak zorunda olacak. Bu yayınlar, asgari 30 dakikası 17.00-22.00 saatleri arasında olmak üzere 08.00-22.00 saatleri arasında yapılacak ve yayınların kopyaları her ay düzenli olarak Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna (RTÜK) teslim edilecek. Bu saatler dışında yapılan yayınlar aylık doksan dakikalık süreye dahil edilmeyecek. Bu süreler Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından denetlenecek.
İlköğretim ve ortaöğretimde müfredatına, kadının insan hakları ve kadın-erkek fırsat eşitliği konusuna eğitimine yönelik dersler konulacak.
Mali Hükümler
Düzenlemeye göre geçici maddi yardım yapılmasına karar verilmesi halinde, 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen aylık net asgari ücret tutarının otuzda birine kadar günlük ödeme yapılacak. Bu ödemeler gelir vergisi ile veraset ve intikal vergisinden; bu ödemeler için düzenlenen kağıtlar ise damga vergisinden müstesna olacak.
Bu ödemeler, Bakanlık bütçesine, geçici maddi yardımlar için konulan ödenekten karşılanacak. Korunan kişinin birden fazla olması halinde ilave her bir kişi için, bu tutarın yüzde 20'si oranında ayrıca ödeme yapılacak. Ancak ödenecek tutar hiçbir şekilde belirlenen günlük ödeme tutarının bir buçuk katını geçemeyecek. Korunan kişilere barınma yeri sağlanması halinde söz konusu oranlar yüzde 50 oranında azaltılarak uygulanacak.
Yapılan ödemeler, şiddet uygulayan veya şiddet uygulama ihtimali bulunan kişiden tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde tahsil edilecek. Bu şekilde tahsil edilemeyenler Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre ilgili vergi dairesi tarafından takip ve tahsil edilecek. Korunan bireyin gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunun tespiti halinde yapılan yardımlar, bu kişiden tahsil edilecek.
Nafakaya karar verilmesi halinde, kararın bir örneği, resen nafaka alacaklısının veya borçlusunun yerleşim yeri icra müdürlüğüne gönderilecek. Nafaka ödemekle yükümlü kılınan kişinin SGK ile bağlantısı olması durumunda, korunan kişinin başvurusu aranmaksızın nafaka, ilgilinin aylık, maaş ya da ücretinden icra müdürlüğü tarafından tahsil edilecek. İcra müdürlüklerinin nafakanın tahsili işlemlerine ilişkin posta giderleri Cumhuriyet başsavcılığının suçüstü ödeneğinden karşılanacak.
Hakkında tedbir kararı verilen bireyler Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınacak.
Hakkında önleyici tedbir kararı verilen bireyin Genel Sağlık Sigortası kapsamında karşılanmayan rehabilitasyon giderleri ise Bakanlık bütçesinden karşılanacak.
6 içinde yönetmelik hazırlanacak
Bakanlık, gerekli görmesi halinde kadın, çocuk ve aile bireylerine yönelik uygulanan şiddet veya şiddet uygulanması ihtimali dolayısıyla açılan idari, cezai, hukuki her türlü davaya katılabilecek.
Başvurular ile verilen kararların icra ve infazı için yapılan işlemlerden yargılama giderleri, harç, posta gideri ve benzeri hiçbir ad altında masraf alınmayacak.
Düzenlemenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar 6 ay içinde, Adalet, İçişleri, Maliye, Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlıklarının görüşleri alınmak suretiyle Bakanlık tarafından hazırlanan yönetmeliklerle düzenlenecek.
Kanunun yürürlüğe girmesiyle 4320 sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanun yürürlükten kalkacak. Bu Kanununun yürürlüğe girmesinden önce 4320 sayılı Kanun hükümlerine göre verilen kararların uygulanmasına devam edilecek.
Kanunla Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına 362 kadro ihdası yapıldı.
''Nüfus cüzdanları aynı renk olsun''
Bu arada tasarı üzerindeki görüşmelerde, CHP Sakarya Milletvekili Engin Özkoç, kadın milletvekilleri ve stenograflara gül verdi. TBMM Başkanvekili Mehmet Sağlam, İçtüzüğe göre aslında bunun Genel Kurulda yapılamayacağını belirterek, ''Kuliste dağıtsaydınız daha iyi olurdu'' dedi. Özkoç, konuşmasında, ''Bir kadın tüm çilelere katlanabiliyor ama evladının acısına katlanamıyor. Şu anda Milli Eğitim Komisyonunda alınan kararlar nedeniyle kadınlarımız ıstırap çekiyor'' dedi.
MHP Kütahya Milletvekili Alim Işık, TBMM Milli Eğitim Komisyonundaki kavgaya değinerek, ''İktidar partisine mensup milletvekilinin danışmanının, bir başka partinin milletvekiline şiddet uygulaması kınanacak, yapana iade edilecek bir olaydır. Bu olay kapatılırsa bu ülke çok büyük ayıp işlemiş olur'' diye konuştu.
CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, şiddetten bahsederken, ''Benim parmağım bu Mecliste şiddetten dolayı kırıldı. Milli Eğitim Komisyonunda da yine şiddet tatbik ediliyor'' dedi.
MHP Elazığ Milletvekili Enver Erdem, şiddetin önlenmesi kapsamında evlilik okulları kurulması ve bu eğitimin her kadın ve erkek için zorunlu hale getirilmesi gerektiğini söyledi.
AA