Turgut Özal idamlara 4 hafta kala mektubunda, “...sözde bir acıma duygusu ile karıştırılan, aslında maksatlı birtakım oyunlara alet olarak Türkiye’yi yıkmak isteyenlere bir şans daha mı vereceğiz?” diyordu
İstanbul Üniversitesi’nin öğrenci odası... Odanın başucunda dev bir Che Guevera posteri asılı...
Bir köşede bazı öğrenciler öldürülen arkadaşları Vedat Demircioğlu’nun fotoğrafının altına “6. Filo defol” yazıları yazıyor.
68 gençliği 6. Filo’yu “karşılamaya” hazırlanıyor.
Odanın orta yerinde koca bir masa...
Masanın etrafında dönemin öğrenci liderleri...
Cihan Alptekin... Harun Karadeniz... Deniz Gezmiş...
Alman ZDF televizyonunun kamerası orada...
Amaçlarını soruyor Harun Karadeniz’e...
Cevap:
“6. Filo’nun Türk limanlarına girmesini engellemek... Bölünmez, bağımsız ve sosyalist bir Türkiye...”
Che posteri altında
Dönemin gazetelerinden 6. Filo’nun geliş tarihinde bir Alman TV ekibinin Türkiye’deki öğrenci liderleriyle röportajlar yaptığını okuyunca hemen o görüntünün peşine düştüm.
O yıllarda yayında olan bütün Alman televizyonlarının arşivlerini deştik.
Sonunda Vedat Açıkgöz’ün yardımıyla görüntüyü ZDF’in arşivinde bulduk ve hazırladığımız “Delikanlım” belgeseline koyduk.
Arşivin güzelliği işte:
Deniz, asılışının 40. yıldönümünde Che’nin posterinin altından, ilk kez bakacak bize doğru...
ABD’den gelen mektup
Halit Çelenk’in kızı sevgili Serpil Çelenk Güvenç de 40. yıl için benim gibi heyecanla arşive girdi. O dönem dünya ve Türk basınında çıkan yazıları derleyen çok önemli bir kitap çıkardı. (“Darağacına Mektuplar”, İmge, 2012)
Aylar önce önsöz yazmam için kitabın taslağını getirdiklerinde bir sayfaya geldim, çakıldım.
7 Nisan 1972 günü, yani idamlara 4 hafta kala, Tercüman gazetesinin 2. sayfasında Ahmet Kabaklı’nın köşesinde bir mektup yayımlanmıştı.
Mektubu Amerika’dan yollayan, Turgut Özal’dı.
DPT müsteşarlığından ayrılmış Dünya Bankası’nda danışmanlığa gitmişti.
Mektubunda o günlerde Washington Post’ta Boğaz Köprüsü’nü öven bir makalenin yayımlandığından söz ediyor ve köprünün Türkiye’deki solcular tarafından nasıl “tenkitlere maruz kaldığını” hatırlatıyordu.
‘Komünist olmayacak!’
Mektubun devamını aynen alıntılayacağım:
“Muhterem Ahmet beyefendi,
Teknik Üniversite duvarlarına, bir tarafa köprü karikatürü, diğer tarafa da 6. Filo’yu koyarak ‘Köprü ve bekçisi’ diyen komünistlerin, aslında neyin peşinde oldukları bugün daha iyi anlaşılmıyor mu?
Bir senelik bir Örfi İdare, bütün melanet ve hıyanetlerini meydana çıkardığı gibi, Türkiye’nin kalkınması için sarf edilen insanüstü gayretlere yapılan insafsız hücumların kasti hüviyetlerini de ortaya çıkarmıştır. Zaman, muhakkak durumu daha iyi gösterecektir.
Fakat bir endişem var:
Tarihten, tecrübeden ders alacak mıyız, yoksa sözde bir acıma duygusu ile karıştırılan, aslında maksatlı birtakım oyunlara alet olarak Türkiye’yi yıkmak isteyenlere bir şans daha mı vereceğiz?
Türkiye hiçbir zaman komünist olmayacaktır, ama kalkınma yolunda kaybettiğimiz zamanları geri getirmenin mümkün olmamasından korkuyorum.”
Boyunda bir ur
Türkiye Turgut Özal’ın tavsiyesine uydu, “bir şans daha vermedi”, “acımadı”, astı evlatlarını...
O günden beri boynunda kanlı bir urla yaşıyor.
Bunun utancını da o dönem elleri “Evet” diye kalkan, nice sonra demokrasi havariliğine soyunan isimler taşıyor.
ZDF’nin arşivinde bulduğumuz görüntülerde Deniz, asılışının 40. yıldönümünde Che’nin posterinin altından bakacak bizlere...
Karşıyaka’da ilk Genel Başkan
Bugün tarihinde ilk kez CHP’nin bir Genel Başkanı, elinde üç karanfille Ankara Karşıyaka mezarlığında olacak.
Deniz’in, Hüseyin’in, Yusuf’un mezarlarına birer karanfil bırakacak.
Belki de 1972’de “İdamlara evet” diye el kaldıran CHP’liler adına özür dileyecek.
Sonra İstanbul’a uçup Ataşehir Belediyesi’nin büyük cesaretle Deniz Gezmiş’in adını verdiği parkta, onun devasa heykelinin önünde oturacak.
Binlerce kişiyle birlikte o belgeseli ve Deniz’leri izleyecek.
Zülfü Livaneli ile birlikte türküler söyleyecek.
Ve Deniz, 44 yıl öncesinden bakacak ilk kez sevenlerine...
“Hâlâ bölünmez, bağımsız ve sosyalist bir Türkiye istiyoruz” diyecek.
Can Dündar
Milliyet