Türkiye’nin kara listeye alınması an meselesi

Te­rö­rü ayak­ta tu­tan, fi­nans kay­nak­la­rı­dır. Bu kay­nak­lar ke­sil­me­di­ği sü­re­ce bir ör­gü­tün çö­ker­til­me­si­nin müm­kün ol­ma­dı­ğı bi­li­nir. Tür­ki­ye gi­bi te­rö­rü yay­gın bir bi­çim­de ya­şa­yan ül­ke­nin, te­rö­rün fi­nans kay­nak­la­rı­nın ke­sil­me­si­ne ön­cü­lük et­me­si ge­re­kir­ken, bu ko­nu­da mü­ca­de­le et­me­di­ği için ‘ka­ra lis­te­’ye alın­mak üze­re.

Eko­no­mik Kal­kın­ma ve İş­bir­li­ği Ör­gü­tü­’ne (OECD) bağ­lı olan ulus­la­ra­ra­sı pi­ya­sa­lar­da ka­ra pa­ra ak­la­ma ve te­rör fi­nans­ma­nıy­la mü­ca­de­le et­mek ama­cıy­la ku­rul­muş Ma­li Ey­lem Gö­rev Gü­cü (FATF), te­rö­rün fi­nans­ma­nıy­la ye­ter­li mü­ca­de­le­yi ver­me­di­ği ge­rek­çe­siy­le Tür­ki­ye­’yi suç­lu­yor. Ge­rek­li adım­la­rı at­ma­ma­sı ha­lin­de 22 Şu­bat 2013 ta­ri­hin­den iti­ba­ren Tür­ki­ye­’nin üye­li­ği as­kı­ya alı­na­cak. As­lın­da, bu Tür­ki­ye­’ye ta­nı­nan son şans ola­cak.

En risk­li ül­ke­ler ara­sın­da­yız

Te­rö­rün fi­nans­ma­nı ve ka­ra pa­ra­nın ak­lan­ma­sı ko­nu­sun­da Ma­li Ey­lem Gö­rev Gü­cü ta­ra­fın­dan ey­lül ayın­da ya­pı­lan top­lan­tı­da İran ve Ku­zey Ko­re, te­rö­rün fi­nans­ma­nıy­la il­gi­li en risk­li ül­ke­ler ilan edil­di. Bu iki ül­ke ha­len ka­ra lis­te­de.

Ay­nı top­lan­tı­da, da­ha ön­ce mü­ca­de­le­de ye­ter­siz kal­dık­la­rı ge­rek­çe­siy­le Bo­liv­ya, Kü­ba, Ek­va­dor, Eti­yop­ya, Ga­na, En­do­nez­ya, Ken­ya, Myan­mar, Ni­jer­ya, Pa­kis­tan, Sri Lan­ka, Sa­o To­me, Su­ri­ye, Tan­zan­ya, Tay­land, Tür­ki­ye ve Vi­et­nam uya­rıl­dı.

İş­te bu ül­ke­ler için­de Tür­ki­ye, Ken­ya ve Myan­ma­r’­ın ris­ki­nin da­ha yük­sek ol­du­ğu­nu dik­ka­te alan Ma­li Ey­lem Gö­rev Gü­cü, üç ül­ke­ye 31 Ekim 2012’ye ka­dar sü­re ta­nı­dı. Ka­rar­da Tür­ki­ye­’nin, İran ve Ku­zey Ko­re Cum­hu­ri­ye­ti­’n­den son­ra üçün­cü de­re­ce­de “en risk­li ül­ke­” ol­du­ğu di­le ge­ti­ril­di. Ya­ni, te­rö­rün fi­nans­ma­nı­na iliş­kin iş­lem­le­rin en yük­sek ol­du­ğu ül­ke­ler ara­sın­da gö­rül­me­ye baş­lan­dık.

Bu ka­ra­rı, Mer­kez Ban­ka­sı­’nın es­ki bir yö­ne­ti­ci­si­ne sor­du­ğum­da, “E­ğer, be­lir­ti­len sü­re­ye ka­dar ge­rek­li ön­lem­ler alın­maz ve Tür­ki­ye ka­ra lis­te­ye gi­rer­se, her an Tür­ki­ye­’nin ban­ka­cı­lık sis­te­mi de ka­ra lis­te­ye alı­nır, mu­ha­bir ban­ka­la­rın iş­lem­le­ri­ni dur­dur­ma­la­rı ola­sı­lı­ğı or­ta­ya çı­ka­r” de­di. An­cak ay­nı ki­şi, bu ta­rih­ten ön­ce Tür­ki­ye­’nin sü­re­nin uza­tıl­ma­sı ta­le­bin­de bu­lu­na­bi­le­ce­ği­ni be­lirt­ti. Ni­te­kim öy­le de ol­du. Tür­ki­ye­’nin “sü­re uzat­ma­” ta­le­bi de­ğer­len­di­ril­di. İs­te­ni­len­ler ya­pıl­maz­sa 22 Şu­bat 2013’te Tür­ki­ye “ka­ra lis­te­ye­” alı­na­cak.

Te­rö­rist var­lık­la­rı don­du­rul­mu­yor

Dün­ya­nın te­rö­rist ola­rak ilan et­ti­ği ba­zı ki­şi­ler, Tür­ki­ye­’de “çok iti­bar­lı­” olu­yor. Bu­nun hay­li ör­nek­le­ri de var. İş­te o yüz­den­dir ki; FATF, Tür­ki­ye­’yi, “te­rö­riz­min fi­nan­se edil­me­si­ni ön­le­me­si ve te­rö­rist var­lık­la­rı­nın don­du­rul­ma­sı ko­nu­sun­da ge­rek­li adım­la­rı at­ma­ya­” ça­ğı­rı­yor.
Es­ki Ekonomiden Sorumlu Devlet Ba­ka­nı ve DSP Ge­nel Baş­ka­nı Ma­sum Tür­ke­r’­e, FA­TF’­ın ka­ra­rı­nın ne an­la­ma gel­di­ği­ni sor­dum. Tür­ker, “Çok önem­li uya­rı­dı­r” de­di ve şun­la­rı ek­le­di:
“Tür­ki­ye­’nin ka­ra lis­te­ye alın­ma­sı du­ru­mun­da yurt dı­şıy­la iliş­ki­le­rin­de pa­ra akış­la­rı mu­ha­bir ban­ka­la­rın ça­lış­ma­ma­sı ne­de­niy­le du­ra­cak, bu ne­den­le Tür­ki­ye­’ye dö­viz ak­ma­ya­ca­ğı gi­bi Tür­ki­ye­’den de it­ha­lat ve ben­ze­ri iş­lem­ler için dö­viz trans­fer edi­le­me­ye­cek­tir. Bu du­rum Tür­ki­ye­’yi zor du­ru­ma so­ka­bi­lir.
Tür­ki­ye, ka­ra pa­ra ak­la­ma ül­ke­si ola­rak gö­rü­lü­yor. Ge­rek­li ya­sal dü­zen­le­me­ler be­lir­le­nen ta­ri­he ka­dar ya­pıl­maz­sa, Tür­ki­ye en yük­sek risk­li ül­ke sta­tü­sün­de­ki İran ve Ku­zey Ko­re ile ay­nı sta­tü­de gö­rü­le­cek. Ban­ka­cı­lık Dü­zen­le­me ve De­net­le­me Ku­ru­lu ta­ra­fın­dan kre­di kul­la­nan şir­ket­le­rin de­net­len­me­si zo­run­lu­lu­ğu­nu sağ­la­ya­cak bir dü­zen­le­me­ye gi­di­lir­se FA­TF’­ın Tür­ki­ye hak­kın­da ka­rar al­ma­sı söz ko­nu­su ol­maz. Bü­tün ano­nim şir­ket­le­rin de­ne­tim kap­sa­mı al­tı­na al­ma­sı şart­tır.”
PKK, ka­çak­çı­lı­ğın ne­re­sin­de?

Te­rör ör­gü­tü PKK’­nın uyuş­tu­ru­cu ka­çak­çı­lı­ğı bi­lin­me­si­ne rağ­men Ba­tı ül­ke­le­ri ör­gü­tün bu yö­nü­nü ye­te­rin­ce gör­mü­yor. 1984’ten gü­nü­mü­ze ka­dar PKK’­nın ka­rış­tı­ğı 365 uyuş­tu­ru­cu ka­çak­çı­lı­ğı or­ta­ya çı­ka­rıl­dı. Bu kap­sam­da 4 bin 253 ki­lo ero­in, 23 ton es­rar, 710 ki­lo ko­ka­in, 338 bin adet sen­te­tik uyuş­tu­ru­cu ya­ka­lan­dı, iki ima­lat­ha­ne or­ta­ya çı­ka­rıl­dı. Bun­lar bi­li­nen­ler.
ABD Uyuş­tu­ru­cuy­la Mü­ca­de­le Teş­ki­la­tı (DE­A) ile Em­ni­yet Ge­nel Mü­dür­lü­ğü Ka­çak­çı­lık ve Or­ga­ni­ze Suç­lar­la Mü­ca­de­le (KOM) Da­ire­si­’nin yap­tı­ğı ça­lış­ma­lar­la PKK te­rör ör­gü­tü ABD ta­ra­fın­dan “Bi­rin­ci de­re­ce­de önem­li uyuş­tu­ru­cu mad­de ka­çak­çı­sı ör­gü­t” ola­rak ilan edil­di. Bu­nun so­nu­cu ola­rak 9 PKK yö­ne­ti­ci­si, Mal Var­lık­la­rı Kon­trol Ofi­si lis­te­si­ne alın­dı. Ya­ni bun­lar­la hiç­bir ti­ca­ri iliş­ki ku­ru­la­ma­ya­cak, bu ki­şi­le­rin ABD mal var­lı­ğı be­lir­le­nir­se he­men el ko­nu­la­cak.
İş­te, AB­D’­nin yap­tı­ğı­nı Tür­ki­ye, te­rö­rü açık­ça des­tek­le­dik­le­ri bi­li­nen, ör­gü­tün fi­nans kay­na­ğı olan­la­ra kar­şı hiç­bir şey yap­mı­yor. O yüz­den­dir ki, Tür­ki­ye­’yi “ka­ra lis­te­”ye al­ma­sın­lar da ne yap­sın­lar?